Σήμερα συμπληρώνονται 20 χρόνια απο τον θάνατο της αξέχαστης Μελίνας Μερκούρη

Σήμερα συμπληρώνονται 20 χρόνια απο τον θάνατο της αξέχαστης Μελίνας Μερκούρη

Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΔΑ ΘΕΑ...

Σήμερα συμπληρώνονται 20 χρόνια από το θάνατο της μεγάλης ηθοποιού και πολιτικού,Μελίνας Μερκούρη. Η γυναίκα σύμβολο που ο διεθνής Τύπος της εποχής αποκαλούσε “τελευταία Ελληνίδα θεά” την….

Κυριακή 6 Μαρτίου του 1994.

Η Μελίνα πάλεψε σκληρά για την ανατροπή της χούντας από το εξωτερικό όπου βρισκόταν. “Γεννήθηκα Ελληνίδα, θα πεθάνω Ελληνίδα” ήταν η απάντηση της, όταν πληροφορήθηκε την απόφαση της χούντας για στέρηση του δικαιώματος της ελληνικής της υπηκοότητας. Και είχε σαν όραμά της (μέχρι το θάνατό της) την επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο.

Η ίδια πίστευε ότι “ο Πολιτισμός είναι η βαριά βιομηχανία μας”. Ότι είναι ένα σοβαρό εξαγώγιμο προϊόν και ότι έχει μεγάλη σημασία και αξία η ανάδειξή του. Δημιούργησε τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα για να έρθει το θέατρο στην επαρχία, ενώ δική της έμπνευση ήταν και η δημιουργία του θεσμού της “Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης”.

Ποια ήταν η Μελίνα Μερκούρη

Γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου του 1920. Καταγόταν από σπουδαία οικογένεια πολιτικών. Ήταν η αγαπημένη εγγονή του δημάρχου Αθηναίων Σπύρου Μερκούρη και κόρη του βουλευτή της ΕΔΑ και υπουργού Σταμάτη Μερκούρη. Το όνομά της ήταν Μαρία Αμαλία Μερκούρη.

Ήταν βραβευμένη με διεθνή βραβεία και παγκόσμιας ακτινοβολίας προσωπικότητα διετέλεσε υπουργός Πολιτισμού όλων των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ (όπως τόνισε και ο Ανδρέας Παπανδρέου άντεξε και στους 16 ανασχηματισμούς κυβέρνησης που έκανε), από το 1981-1989 και 1993-1994.

Το Σεπτέμβρη του 1938 γίνεται δεκτή στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου με συμμαθητές, μεταξύ άλλων, τη Δέσπω Διαμαντίδου, τηνΑλέκα Παΐζη, τον Ανδρέα Φιλιππίδη, τον Αλέξη Δαμιανό κ.ά.

Το χειμώνα του 1939 παντρεύεται τον Παναγή Χαροκόπο. Πρωτοεμφανίζεται στη θεατρική σκηνή το 1944 στο Θέατρο Βρετάνια με το θίασο του Γιώργου Παππά και Αντώνη Γιαννίδη, με το έργο του Αλέξη Σολομού Το μονοπάτι της Λευτεριάς και ακολουθεί το έργο του Laszlo Bus-Fekete H κόμισσα και ο καμαριέρης.

Από το 1951 αρχίζει να πρωταγωνιστεί παράλληλα και στη γαλλική θεατρική σκηνή, όπου έγινε μούσα ενός από τους μεγαλύτερους θεατρικούς συγγραφείς, του Μαρσέλ Ασάρ. Συνεχίζει την παράλληλη πορεία της και στις δύο σκηνές, την αθηναϊκή και την παριζιάνικη. Το 1960 παίζει με το θέατρο Τέχνης το Γλυκό Πουλί της Νιότης με τον πρωτοεμφανιζόμενο τότε Γιάννη Φέρτη.

Αρκετά σημαντική ήταν και η πορεία της στον διεθνή και ελληνικό κινηματογράφο. Της χάρισε αρκετά βραβεία με κορυφαίο το βραβείο πρώτης γυναικείας ερμηνείας του Φεστιβάλ των Καννών και επίσης μία υποψηφιότητα για Όσκαρ γιά το Ποτέ την Κυριακή (Never on Sunday) το οποίο έχασε απ “την Ελίζαμπεθ Τέιλορ το 1960.

Το 1965 παντρεύτηκε τον Αμερικανό σκηνοθέτη Ζυλ Ντασέν, ο οποίος και τη σκηνοθέτησε στις ταινίες «Ποτέ την Κυριακή» (1960), «Φαίδρα» (1962), «Τοπκαπί» (1964) και «A Dream of Passion» (1978).

Ερμηνεύτρια

Παράλληλα είχε σπουδαία πορεία στη δισκογραφία καθώς έχουν κυκλοφορήσει πάνω από δεκαπέντε δίσκοι της, πέρα από soundtrack ταινιών και θεατρικών παραστάσεων. Έχει τραγουδήσει μεγάλους Έλληνες συνθέτες, Μάνο Χατζιδάκι (με τον οποίο τους συνέδεε προσωπική φιλία), Μίκη Θεοδωράκη, Σταύρο Ξαρχάκο, Γιάννη Μαρκόπουλο, Βασίλη Τσιτσάνη αλλά και κορυφαία ερμηνεία μουσικών έργων των Κουρτ Βάιλ και Μπέρτολτ Μπρεχτ. Εμφανίσεις έκανε και στην τηλεόραση, σε σειρά ντοκιμαντέρ του BBC σε επεισόδιο με τίτλο Η Ελλάδα της Μελίνας, από όπου και ο ομώνυμος δίσκος του Σταύρου Ξαρχάκου, όπως και σε σήριαλ και εκπομπές στη Γαλλική και τη Γερμανική τηλεόραση.

Παγκόσμια συγκίνηση για το θάνατό της

Η σορός της έφτασε στην Ελλάδα στις 8 Μαρτίου του 1994 και τέθηκε σε διήμερο λαϊκό προσκύνημα στο παρεκκλήσι της Μητρόπολης Αθηνών, ενώ ταυτόχρονα κηρύχθηκε τριήμερο εθνικό πένθος. Την Πέμπτη 10 Μαρτίου του 1994 ψάλλεται η νεκρώσιμος ακολουθία στον Καθεδρικό Ναό Αθηνών και αμέσως μετά εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι τη συνοδεύουν ως το Α\” Νεκροταφείο Αθηνών. Ήταν η πρώτη Ελληνίδα που κηδεύτηκε με τιμές αρχηγού κράτους. Ενταφιάστηκε σε οικογενειακό τάφο.

Ο θάνατός της προκάλεσε εκδηλώσεις συγκίνησης σε όλο τον κόσμο. Πολλοί πολιτικοί ηγέτες στέλνουν συλλυπητήρια μηνύματα στην οικογένειά της και στην Ελλάδα. Την ώρα της κηδείας της τα θέατρα και τα μαγαζιά στο Μπρόντγουεϊ παραμένουν κλειστά.

Θεατρικό Βραβείο

Το Βραβείο “Μελίνα Μερκούρη” για τους ηθοποιούς υπάρχει στην Ελλάδα από το 2007 και δίνεται μαζί με το βραβείο Δημήτρης Χορν, σε νέους και νέες Έλληνες και Ελληνίδες ηθοποιούς, αντίστοιχα.

Το 2010 για πρώτη φορά το βραβείο θα δοθεί σε ξεχωριστή τελετή από το βραβείο “Δημήτρης Χορν”. Η “Μαρίνα Ασλάνογλου” είναι το τέταρτο Βραβείο Μελίνα Μερκούρη(2010) για νέα ηθοποιό, για την ερμηνεία της το 2009 στον ρόλο της Κάθριν στο «Ξαφνικά πέρσι το καλοκαίρι» του Τενεσί Γουίλιαμς, που έπαιξε στο «Αμφι-Θέατρο» του Σπύρου Ευαγγελάτου ενώ έχουν βραβευθεί και οι:

Φωτογραφικό αφιέρωμα στο Μ. Μπενάκη

Φωτογραφίες της Μελίνας Μερκούρη από το θέατρο, τον κινηματογράφο και την πολιτική της σταδιοδρομία, αλλά και γνωστά και άγνωστα στιγμιότυπα από την προσωπική της ζωή, παρουσιάζονται από σήμερα στο Μουσείο Μπενάκη (κτίριο οδού Πειραιώς) με αφορμή τη συμπλήρωση 20 χρόνων από τον θάνατό της, στις 6 Μαρτίου του 1994.

Βραβείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO

H 6η Μαρτίου, ημέρα θανάτου της Μελίνας Μερκούρη, έχει ορισθεί από την UNESCO ως παγκόσμια μέρα πολιτισμού κατά την οποία απονέμεται το Βραβείο “Μελίνα Μερκούρη” ως βραβείο πολιτιστικής προσφοράς. Το βραβείο αυτό δίνεται από το 1997 και κάθε δύο χρόνια σε ανθρώπους ή οργανισμούς για την προσπάθειά τους να διασωθούν μνημεία πολιτισμού της ανθρωπότητας. Το βραβείο περιλαμβάνει και μία συμβολική επιταγή ύψους 20000 US$.

Βραβεύσεις

Στη διάρκεια της ζωής της βραβεύτηκε από πολλούς φορείς για το έργο της. Μεταξύ αυτών και από τον Σύνδεσμο Ελληνίδων Επιστημόνων με το βραβείο ΥΠΑΤΙΑ.

Φιλμογραφία

1955 Στέλλα

1956 – Συνεργάζεται με το μεγάλο έρωτα της ζωής της τοv Ζυλ Ντασέν και γυρίζουν την ταινία Ο Χριστός ξανασταυρώνεται (Celui qui doit mourir) βασισμένη στο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη

1957 Γίνεται μαυρομάλλα για το ρόλο της Ο βαρώνος και η τσιγγάνα (The Gypsy and the Gentleman)

1958 Συμμετέχει στην κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Ρότζερ Βάιλαντ, Ο νόμος, που προβλήθηκε στην Ελλάδα με τίτλο Θηλυκός δαίμων (La legge).

1958-1960 Γυρίζει το Ποτέ την Κυριακή (Never On Sunday) που την κάνει διάσημη σε όλη την υφήλιο, ταινία η οποία βραβεύτηκε με Όσκαρ Καλύτερου Τραγουδιού (ήταν υποψήφια για άλλα τέσσερα Όσκαρ). Η ταινία της χάρισε αρκετές σημαντικές διακρίσεις και παγκόσμια αναγνώριση, όπως το βραβείο πρώτου γυναικείου ρόλου στις Κάννες, η υποψηφιότητα για Όσκαρ πρώτου γυναικείου ρόλου κλπ

1960 Το Ζήτω ο έρωτας (Vive Henri IV… vive l\’amour!)

1961 Η ώρα της μεγάλης κρίσεως (Il giudizio universale)

1962 Φαίδρα (Phaedra) με τον Άντονι Πέρκινς και μουσική του Μίκη Θεοδωράκη

1963 Οι Νικητές (The Victors)

1964 Τοπ Καπί (Topkapi) με τον Πίτερ Ουστίνοφ

1965 Μηχανικά Πιάνα (Los pianos mecánicos)

1966 Ραντεβού στη Λισσαβόνα (A Man Could Get Killed), 10:30 Ένα Καλοκαιρινό Βράδυ (10:30 P.M. Summer) με τη Ρόμι Σνάιντερ

1969 Η βασίλισσα του Σικάγο (Gaily, Gaily)

1970 Υπόσχεση την Αυγή (Promise at Dawn),

1973 Η Δοκιμή (The Rehearsal) ντοκιμαντέρ για το Πολυτεχνείο και τα βασανιστήρια της Χούντας με Σερ Λόρενς Ολίβιε, Μίκη Θεοδωράκη, Γιάννη Μαρκόπουλο κ.ά.

1974 Μία φορά δε φτάνει (Once Is Not Enough)

1976 Πονηρές κομπίνες (Nasty Habits) και

1978 Κραυγή Γυναικών, με την Έλεν Μπέρστιν.

Δες φωτογραφίες από τη ζωή της και του έργου της...