Το μεταπολεμικό οικονομικό μοντέλο, αντί να αποκρατικοποιηθεί στις αρχές της δεκαετίας του ’80 και να προσαρμοστεί στα δεδομένα του διεθνούς ανταγωνισμού, κρατικοποιήθηκε περαιτέρω και μας οδήγησε στη σημερινή χρεοκοπία, οικονομική, κοινωνική και πολιτική...

Το μοντέλο χρεοκόπησε και πρέπει να ανασυσταθεί εκ του μηδενός. Αντί οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου να συμφωνήσουν και να αναθέσουν σε μια εθνική επιτροπή σωτηρίας από αναγνωρισμένης αξίας Έλληνες την δημιουργία ενός Εθνικού Σχεδίου Οικονομικής Ανασύνταξης δημαγωγούν για τα ψηφαλάκια των πελατών τους.

Πανηγυρίζουν για την πρωτιά περί το 20% και δεν παρατηρούν πως πρώτος έρχεται ο Κανένας και πως ο κόσμος στρέφει την πλάτη του στην πολιτική.

Η πολιτική τάξη μιας χώρας είναι η «φωτογραφία» της κοινωνίας και της οικονομίας της.

Στο βαθμό που η χώρα, είτε το καταφέρει χωρίς να καταρρεύσει με τη βοήθεια των Ευρωπαίων, είτε δεν το καταφέρει και καταρρεύσει πρώτα, θα δημιουργήσει ένα οικονομικό μοντέλο για να συνεχίσει να επιβιώνει, ανάλογα πως θα προσαρμοστεί και η πολιτική της γεωγραφία.

Απλώς διανύουμε την περίοδο που το καινούργιο δεν έχει σχηματοποιηθεί και το παλιό ψυχορραγεί.

Η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ σίγουρα φέρνουν το μεγαλύτερο μερίδιο της ευθύνης για τη χρεοκοπία. Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι υπόλοιποι φέρουν μικρότερη ευθύνη.

Βέβαια στη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ μαζί με τη ΔΗΜΑΡ χρωστάμε πως η χώρα δεν κατέρρευσε μετά τη χρεοκοπία του 2010. Κάτι που είναι πολύ πιθανό να είχε συμβεί με άλλα πιθανά σενάρια...

Τα παλιά κόμματα θα μπορούσαν να κάνουν περισσότερα να διαγράψουν το παρελθόν και να μετεξελιχθούν με νέα πρόσωπα. Δεν το κάνουν όμως ούτε αυτά της συγκυβέρνησης ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ με το Λαφαζάνη ή το Μητρόπουλο, τον Κοτσακά ή τον Κουρουμπλή...

Παρατηρώ τις τελευταίες μέρες την ανησυχία που προκαλεί η δημιουργία άλλου ενός κόμματος από το δημοσιογράφο κ. Σταύρο Θεοδωράκη.

Νομίζω πως αυτό που διακρίνει το Ποτάμι από τα άλλα κόμματα που δημιουργήθηκαν είναι η διείσδυση που εμφανίζει η οικειότητα της κοινής γνώμης με ένα πρόσωπο γνωστό από την δουλειά του στην τηλεόραση.

Δεν γνωρίζω αν το Ποτάμι του κ. Θεοδωράκη θα είναι αυτό που θα σαρώσει το παλιό σκηνικό. Είμαι βέβαιος όμως πως αν δεν είναι το Ποτάμι, θα είναι ο Χείμαρρος, ο Κεραυνός, ή η Καταιγίδα, τέτοιες είναι οι διαθέσεις της κοινωνίας.

Η κοινωνία μετά το σοκ της χρεοκοπίας που οδήγησε στην τυφλή αγανάκτηση, από την οποία πολλοί έκαναν δημοσιογραφικές και πολιτικές καριέρες, αναζητά διέξοδο.

Ο κ. Σαμαράς είχε την ευκαιρία να ηγηθεί της μεταμόρφωσης της συντηρητικής παράταξης και ο κ. Βενιζέλος της κεντροαριστεράς. Αντί να κοιτάξουν μπροστά όμως συνέχισαν να κοιτάνε πίσω. Η υπόλοιπη αριστερά  μοιάζει με τη γυναίκα του Λωτ. Κοιτάει μόνιμα μαρμαρωμένη πίσω στο 1848.

Ποιος έχει πρόγραμμα;
 
Κατηγορούν τον κ. Θεοδωράκη πως δεν έχει πρόγραμμα. Ποιος έχει και αν έχει πόση σημασία του δίνει;

Έχει η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ που συνθέτουν την κυβερνητική πλειοψηφία πρόγραμμα;

Το 2013 είχαμε 33 φορολογικά νομοσχέδια (στις ΗΠΑ έχουν τροποποιήσει το φορολογικό τους καθεστώς πέντε φορές από την ίδρυση του κράτους).  Ή μήπως έχει πρόγραμμα ο ΣΥΡΙΖΑ ή η Χρυσή Αυγή;

Για τον ΣΥΡΙΖΑ π.χ. φαίνεται πως μεγαλύτερη σημασία έχει πως τον εκπροσωπεί ένα συμπαθητικό πρόσωπο που έχει διείσδυση στο μέσο ψηφοφόρο-θεατή, παρά το γεγονός πως περικλείει επικίνδυνες αντιθέσεις σε ζητήματα στρατηγικής σημασίας.

Το μισό κόμμα π.χ. είναι υπέρ της παραμονής στο ευρώ και το υπόλοιπο υπέρ της επιστροφής στη δραχμή. Αν στο συνέδριο μετά τις εκλογές που θα έχει κερδίσει επικρατήσει η πλευρά της δραχμής ποια γραμμή θα ακολουθήσει η κυβέρνηση;

Μικρή σημασία δίνεται επίσης πως οι μισοί στο κόμμα της αντιπολίτευσης πιστεύουν στην αλλαγή του μηχανισμού της εξουσίας και της οικονομίας και οι άλλοι μισοί (οι μεταστάντες) του ΠΑΣΟΚ ψηφίζουν απλά γιατί υπόσχεται πως δεν θα αλλάξει τίποτα και πως με ένα άρθρο και ένα νόμο θα τους επαναφέρει στην περίοδο της κορύφωσης της ευημερίας με δανεικά.

Ένα κόμμα που συμπεριλαμβάνει τόσο στρατηγικά διαφορετικές απόψεις η συγκολλητική του ουσία και διείσδυση δεν μοιάζει να είναι στο πρόγραμμα... Ένα τέτοιο κόμμα είναι επικίνδυνο.

Αν οι εκλογές κερδίζονταν με τα προγράμματα θα μας κυβερνούσε εδώ και χρόνια κάποιο κόμμα σαν τους Δημοκρατικούς. Ελάχιστοι τους γνωρίζουν όμως...

Γιατί φοβούνται τον Θεοδωράκη;

Γιατί έχει γνωστό και φιλικό πρόσωπο. Στον ΣΥΡΙΖΑ μπορούν να το αντιληφθούν καλά αυτό, καθώς οι συμβολισμοί ενός φιλικού προσώπου αποτελούν μια από τις βασικές παραμέτρους της διείσδυσης του αντιφατικού τους προγράμματος.

Ο ίδιος δεν είμαι αριστερός, ούτε καν κεντροαριστερός, αλλά οι 58 π.χ. εξέφραζαν ένα πολιτικό στίγμα που θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό από μια σημαντική μερίδα της κοινής γνώμης, αλλά δεν βρέθηκε ένα πρόσωπο με διείσδυση στην κοινωνία να εκφράσει αυτό το στίγμα.

Διανύουμε μια μεταβιομηχανική περίοδο, που τα δεδομένα του έθνους - κράτους που αποτελούν το πλαίσιο λειτουργίας της δημοκρατίας ξεθωριάζουν, όπως κάποτε ξεθώριασαν τα όρια των αυτοκρατοριών με τις φεουδαρχικές σχέσεις παραγωγής.

Για τα δεδομένα του σύγχρονου τρόπου ζωής λοιπόν η εικόνα παίζει κυρίαρχο ρόλο στη ζωή μας, σε σχέση με το κείμενο, τις ιδέες και τα προγράμματα...

Αυτό δεν το εκλαμβάνω σαν θετικό, αλλά ούτε πιστεύω πως μπορεί κάποιος να σταματήσει το τσουνάμι της ιστορίας.

Κάποιος με φιλικό και αναγνωρίσιμο πρόσωπο μπορεί να αποσπάσει ευκολότερα ψήφους. Το φιλικό πρόσωπο δεν σημαίνει πως κάποιος έχει τις ικανότητες να γίνει πρωθυπουργός, υπουργός ή αρχηγός κόμματος. Δεν σημαίνει όμως πως κάποιος με αποδεκτό και αναγνωρίσιμο πρόσωπο δεν διαθέτει τις ικανότητες να γίνει αποτελεσματικός πρωθυπουργός, υπουργός ή αρχηγός κόμματος.

Πόσοι από τους πολιτικούς που έγιναν πρωθυπουργοί, υπουργοί και βουλευτές τα τελευταία χρόνια επελέγησαν όχι με κριτήρια αποτελεσματικότητας, αλλά επειδή έφεραν το όνομα ενός δημοφιλούς συγγενούς πολιτικού ή μη;

Κάποιοι από αυτούς απέτυχαν παταγωδώς (δυο μάλιστα συνέβαλαν σημαντικά στη χρεοκοπία της χώρας) και κάποιοι άλλοι τα πήγαν καλύτερα.

Το πλεονέκτημα του κ. Θεοδωράκη είναι πώς δίνει ευκολότερα πρόσωπο στο κανένα και τις διαθέσεις αυτού να τελειώνει με το υπάρχον πολιτικό σύστημα. Το μειονέκτημα είναι πως έχει πολύ λίγο χρόνο να αποδείξει πώς να διαχειριστεί τα νήματα εξουσίας που απαιτεί η αρχηγία ενός κόμματος.

Έτσι κι αλλιώς το πρόγραμμα δεν είναι το ατού των αντιπάλων του και ας το πιστεύουν αυτό. Το επόμενο βήμα που θα μπορούσε να εδραιώσει τη διείσδυση του προσώπου του κ. ΣΘ θα ήταν μια ομάδα ενθρώπων που θα δημιουργούσε εμπιστοσύνη για την ικανότητα διαχείρισης δημοσίων υποθέσεων. Η σύγκριση με το υπάρχον δυναμικό των άλλων κομμάτων δεν καθιστά δύσκολο κάτι τέτοιο. Εκεί όμως θα κριθεί η συνέχεια...

Η δύναμη του προσώπου

Όλοι γνωρίζουν τον Τσε Γκεβάρα και ελάχιστοι τον Καμίλο Σιενφουέγος κι όμως δεν νομίζω πως ο δεύτερος έπαιξε μικρότερο ρόλο στην κατάληψη της εξουσίας στην Κούβα και στην απομάκρυνση του  δικτάτορα Μπατίστα. Ούτε ήταν λιγότερο επαναστάτης ή «επαναστάτης» από τον πρώτο.

Νομίζω το γεγονός πως δεν κυκλοφορούν εκτός Κούβας μπλουζάκια με το πρόσωπο του Σιενφούεγος είναι γιατί δεν έγραφε τόσο καλά στο φακό και δεν συμβάδιζε εκείνη την εποχή με αυτά που αποδεχόταν η μόδα σαν επαναστατικό λουκ. Ο Σιενφουέγος με το καουμπόικο καπέλο έμοιαζε περισσότερο με χρυσοθήρα της Άγριας Δύσης σε σχέση με τον Τσε με το περιποιημένο μουσάκι.  Ίσως σήμερα η βιομηχανία της μόδας  την περίοδο του συρμού των Χίπστερς αναδείκνυε πιο εύκολα τον Καμίλο με την μακριά απεριποίητη γενειάδα σε σύμβολο της επανάστασης.

Τα παραπάνω τα σκέφθηκα όταν διάβασα πριν από χρόνια  στα Νέα τη μετάφραση συνέντευξης ενός εγγονού του Τσε που το 2004, ζούσε στο Μεξικό, ο οποίος θεωρούσε πως η δημοφιλία του προσώπου του παππού του, οφειλόταν και στο γεγονός πως τα χαρακτηριστικά του προσώπου του πληρούσαν κάποια στάνταρς που είχε καθιερώσει το Χόλυγουντ.

Βέβαια η Κούβα έγινε κομμουνιστική όχι εξαιτίας του Τσε αλλά γιατί οι ΗΠΑ δεν αναγνώρισαν το καθεστώς Κάστρο που αναγκάστηκε να ζητήσει στήριξη από την ΕΣΣΔ. Ως γνωστόν όποιος δανείζει βάζει και όρους μνημονίου. Γνωστό είναι επίσης πως για να διατηρήσει κάποιος την εξουσία εύκολα γίνεται κομμουνιστής, φασίστας ή ταοϊστής.

Αν λοιπόν  οι ΗΠΑ δεν είχαν μια κοντόφθαλμη προσκόλληση στο πρόσωπο του δικτάτορα Μπατίστα, η Κούβα ενδεχομένως θα είχε περάσει μια αστικοδημοκρατική επανάσταση και θα εξελισσόταν σαν τα υπόλοιπα καθεστώτα της περιοχής ανάμεσα σε στρατιωτικά πραξικοπήματα και περιόδους με δεξιές ή αριστερές κοινοβουλευτικές κλεπτοκρατίες.

Με τις παραπάνω σημειώσεις θέλω να επισημάνω το ρόλο που παίζουν στην ιστορία τυχαία γεγονότα και παράμετροι που εκ πρώτης όψεως δεν τις θεωρούμε σημαντικής πολιτικής, στρατιωτική ή οικονομικής σημασίας.

Το ελληνικό πρόβλημα

Εγώ συμφωνώ με ένα χαμηλό flat tax που έχει αναφέρει ο κ. Σαμαράς αρκετές φορές. Διαφωνώ με την επιβολή φραγμών στις κινέζικες εισαγωγές που είπε ο κ. Θεοδωράκης.

Πιστεύω όμως πως ο κ. Σαμαράς λίγα μπορεί να κάνει γιατί είναι δέσμιος ενός πολιτικού και κομματικού συστήματος που είναι διακλαδωμένο και τρέφεται από το δημόσιο. Το ίδιο εξαρτημένος είναι και ο κ. Τσίπρας. Για να αλλάξουν τα πράγματα χρειάζονται πρόσωπα χωρίς εξάρτηση από αυτούς που αποτελούν τα αίτια της χρεοκοπίας.

Κατ’ αυτή την έννοια ο κ. Θεοδωράκης ξεκινά την πολιτική του καριέρα με ένα αβαντάζ. Από μόνο του δεν είναι λίγο, αλλά ούτε αρκετό για να ταράξει τα νερά της πολιτικής σκηνής. Εμφανίζει πάντως ελπίδες να το καταφέρει.

Το βέβαιο είναι πως αν δεν το καταφέρει αυτός, κάποιος άλλος θα ακολουθήσει.

Γιατί όλοι φοβούνται το ποτάμι; Γιατί το παρόν πολιτικό σκηνικό βρίσκεται σε αδιέξοδο...  και έχει βρέξει πολύ.

capital.gr