Σάββατο 29 Οκτωβρίου 2016

Ταλεϊράνδος: Ο διπλωμάτης με τις 6 κεφαλές


Μολονότι ελαφρώς ανάπηρος εκ γενετής, πάντα στεκόταν όρθιος. Ο monsieur Charles Maurice de Talleyrand Périgord, ο κυρίως γνωστός Ταλεϊράνδος. Πολιτικός και διπλωμάτης, ήταν πάντα στο κέντρο ή εξαιρετικά κοντά στο κέντρο της εξουσίας, μέσα σε όλες τις δίνες και τις αναστατώσεις που συντάραξαν τη Γαλλία -και ολόκληρη την Ευρώπη- μεταξύ της πτώσης της Βαστίλης και της κατάρρευσης της μοναρχίας των Βουρβόνων, το 1830 (για περίπου 35 χρόνια δηλ).

Ο πρίγκιπας με τις 6 κεφαλές, όπως τον αποκάλεσε στη λεζάντα κάποιος γελοιογράφος, υπήρξε για λίγο επίσκοπος στο παλαιό γαλλικό καθεστώς, το ancien régime, επαναστάτης το 1789, διπλωμάτης του Ναπολέοντα, Πρωθυπουργός για λίγο, υπουργός του Λουδοβίκου και, τελικά, πρεσβευτής στο Λονδίνο για τον Λουδοβίκο-Φίλιππο. Τα αναπάντεχα αυτά γυρίσματα, φυσικά, του γέννησαν πολλούς εχθρούς. Σε κάθε μεταβολή, όμως, οι παλιοί εχθροί γίνονταν φίλοι και το ανάποδο!

Για τους εχθρούς του ήταν οπορτουνιστής, δίχως ηθικές αρχές, με υπερτιμημένη αξία και ενδιαφέρον μόνο για το όνομά του. Ο συγγραφέας και πολιτικός Σατομπριάν, ισχυρός επικριτής του, τον είδε μια μέρα να πορεύεται κουτσά πλάι στον πρώην αρχηγό της αστυνομίας του Ναπολέοντα. Αποκάλεσε το ζεύγος ''η ανηθικότητα στηριγμένη στο μπράτσο της αστυνομίας''.

Για τους θαυμαστές του ήταν συνώνυμο της διπλωματικής ευλυγισίας. Ευφυής πολιτικός νους, διαπραγματευτής με απαράμιλλες ικανότητες και ακαταπόνητος υπηρέτης των συμφερόντων της Γαλλίας, υπήρξε και εξαιρετικός δημιουργός ευφυολογημάτων. Είπε ότι ''Η προδοσία είναι ζήτημα χρόνου'' ή το ''Πάνω απ' όλα, κύριοι, όχι ζήλος'' 

Όταν κάτι είναι αυτονόητο, γίνεται ακόμα πιο αυτονόητο όταν το λέμε.

Δεν έμαθαν τίποτα, δεν ξέχασαν τίποτα.

(για τους Βουρβόνους, τη δυναστεία των Γάλλων βασιλιάδων)

Συγχωρώ τους ανθρώπους όταν δεν συμφωνούν με την άποψή μου, αλλά δεν τους συγχωρώ όταν δεν συμφωνούν με τη δική τους.

...και πολλά πολλά άλλα.

Οι πολλές θεωρίες τον έπλητταν. Δεν ήταν, όπως ισχυρίζονταν οι εχθροί του, κενός ή κυνικός. Είχε άποψη για το καλό της Γαλλίας και για το καλό της Ευρώπης και σε αυτές έμεινε προσκολλημένος σε επαναστάσεις, πολέμους, παλινορθώσεις. Θαυμαστής, όπως άλλωστε πολλοί Γάλλοι τον 18ο αιώνα, των βρετανικών θεσμών, πίστευε στη συνταγματική μοναρχία, στις ατομικές ελευθερίες, στον ελεύθερο Τύπο, αν και η πολλή δημοκρατία βρισκόταν...πέραν των οριζόντων του. 

Θεωρούσε το εμπόριο ουσιώδες για την ευμάρεια και πίστευε ότι η φιλία μεταξύ Αυστρίας, Μ. Βρετανίας και Γαλλίας θα εξισορροπούσε την ισχύ Πρωσίας και Ρωσίας. Ως απεσταλμένος μιας ηττημένης δύναμης στη Σύνοδο της Βιέννης, έπαιξε τον ρόλο του αδύναμου με δύναμη και επιδεξιότητα, εξασφαλίζοντας τη Γαλλία εντός των προ-επαναστατικών συνόρων της και πραγματώνοντας, τουλάχιστον εν μέρει, το όραμά του για την Ευρώπη. 

Θα αποστομώσει τους αντιπάλους του στην συνθήκη του Παρισιού:
-Τι Ιερά Συμμαχία κύριοι; Πολεμήσατε τον Ναπολέοντα, όχι την Γαλλία!
-Μα χάριν συντομίας χρησιμοποιείται ο όρος, απάντησε ένας Πρώσος διπλωμάτης
-Εγώ δεν θυσιάζω την ακρίβεια των όρων χάριν της συντομίας απαντά εκείνος.

Τελικά η Γαλλία αντί να διαμελιστεί εξέρχεται ακέραια και μάλιστα παραδόξως δυνατή. Ο Ταλεϊράν εκμεταλλεύεται στο έπακρο τις διχόνοιες των Ιερών Συμμάχων, ρίχνει λάδι στη φωτιά για να ανάψει το μίσος Σαξόνων, Αυστριακών κατά Γερμανίας - Πρωσίας και Ρωσίας, ανακατώνοντας τα πάντα και προκαλώντας ένα τεχνητό διπλωματικό χάος. Θα ήταν αλήθεια να πούμε ότι το Βατερλό σχεδόν απώλεσε την μετέπειτα διπλωματική αξία του για τους ηπειρωτικούς αντιπάλους της Γαλλίας τουλάχιστον, χάρις στον δαιμόνιο αυτόν Γάλλο διπλωμάτη. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου