Ναπολέων Ζέρβας: Ο αντάρτης της αστικής τάξης

Ο Ναπολέων Ζέρβας (Άρτα, 17 Μαΐου 1891 - Αθήνα, 10 Δεκεμβρίου 1957) ήταν Έλληνας στρατιωτικός, κινηματίας, ιδρυτής του ΕΔΕΣ και πολιτικός.

Ο Ναπολέων Ζέρβας υπήρξε μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της ελληνικής αντίστασης. Γεννήθηκε στην Άρτα το 1891. Η οικογένεια του κατάγονταν από το ιστορικό Σούλι. Τελείωσε το γυμνάσιο στην Άρτα και το 1910 κατατάχθηκε εθελοντής στον στρατό. Δεν είχε κατορθώσει να αποφοιτήσει από τη Σχολή Ευελπίδων αλλά από τη Σχολή Υπαξιωματικών. Οι ικανότητες του τον έκαναν γρήγορα να διακριθεί και κατά τη διάρκεια των βαλκανικών πολέμων να φτάσει στον βαθμό του ανθυπασπιστή επ'ανδραγαθία.



Οι διακρίσεις συνεχίζονται και τα επόμενα χρόνια για τον νεαρό αξιωματικό και έχουν ως αποτέλεσμα με συνεχείς απονομές επ'άνδραγαθία, να φτάσει στον βαθμό του ταγματάρχη το 1920 σε ηλικία 29 χρόνων. Η ζωή του ήταν πολυτάραχη και περιπετειώδης όπως ακριβώς και η πολιτική και στρατιωτική ιστορία της Ελλάδας εκείνη την περίοδο. 

Αυτοεξόριστος στην Κωνσταντινούπολη μετά την ήττα των φιλελευθέρων και φανατικός Βενιζελικός, επιστρέφει στο στράτευμα και στην ενεργό δράση το 1922, μετά την μικρασιατική καταστροφή. Η δικτατορία του Θεόδωρου Πάγκαλου τον διορίζει φρούραρχο της Αθήνας το 1925.

O διορισμός αυτός καθόλου δεν τον εμποδίζει να προσπαθήσει να ανατρέψει την δικτατορία συμμετέχοντας στο πραξικόπημα του Γεωργίου Κονδύλη το 1926. Αντιστέκεται σθεναρά στην απόφαση του Κονδύλη να διαλύσει τη δημοκρατική φρουρά και διεξάγει με τα τμήματα που διοικεί πολύνεκρες μάχες στο κέντρο της Αθήνας. Μετά την ήττα του συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε ισόβεια. 

Το 1928 ο Ελευθέριος Βενιζέλος τον αμνηστεύει και τον αποστρατεύει τιμητικά με τον βαθμό του αντισυνταγματάρχη. Τα επόμενα χρόνια ο Ναπολέων Ζέρβας ζει μια ανέμελη ζωή ως μπον βιβέρ στα σαλόνια της καλής Αθηναϊκής κοινωνίας. Παντρεύτηκε 2 φορές, έκανε παιδιά και γενικά είχε μια όμορφη ζωή. Επίσης ήταν φημολογούμενος εραστής πλούσιων θηλέων (όχι μόνο ελεύθερων, μα και παντρεμένων) για την τότε αστική κοινωνία της Αθήνας. 



Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής αφυπνίζεται από τους πρώτους και μαζί με άλλους δημοκράτες αξιωματικούς και πολιτικούς ιδρύουν τον ΕΔΕΣ που σκοπό είχε την αντίσταση ενάντια στους κατακτητές και την εγκαθίδρυση μιας αβασίλευτης σοσιαλιστικής δημοκρατίας μεταπολεμικά. 

Οι δράση τους είναι έντονη για 4 χρόνια. Και κατά των Γερμανών, Ιταλών και Βουλγάρων μα και κατά των δυνάμεων του Βελουχιώτη. Συμμετείχε βέβαια, ως στρατιωτικός διοικητής, με τμήματα του ΕΔΕΣ, τμήματα του ΕΛΑΣ με τον Άρη Βελουχιώτη και άγγλους σαμποτέρ, σε ένα από τα μεγαλύτερα σαμποτάζ στην κατεχόμενη Ευρώπη, την ανατίναξη της σιδηροδρομικής γέφυρας του Γοργοπόταμου. Μια σπουδαία στιγμή των Ελλήνων εκείνα τα σκοτεινά χρόνια. 



Οι άγγλοι βλέποντας στο πρόσωπο του το μοναδικό αντίπαλο δέος στην ολοένα αυξανόμενη επιροή του Άρη Βελουχιώτη και του ΕΛΑΣ, τον ενίσχυσαν υλικά και ηθικά. Κατά το τέλος της Κατοχής, ο Ζέρβας με το ΕΔΕΣ ήταν υπεύθυνοι για την δικαιολογημένοι απέλαση των Τσάμηδων της Θεσπρωτίας, που αριθμούσαν περ. 20.000. Οι Τσάμηδες, αλβανόφωνη μουσουλμανική κοινότητα, ελάχιστα ενσωματωμένη στην ελληνική κοινωνία, υποστήριξαν τον αλβανικό αλυτρωτισμό και είχαν τη στήριξη της ιταλικής φασιστικής προπαγάνδας και μετέπειτα της ναζιστικής. 



Ένα μεγάλο τμήμα των Τσάμηδων συνεργάστηκε με τις κατοχικές δυνάμεις του Άξονα και ήταν υπεύθυνο για εγκληματικές πράξεις κατά του τοπικού ελληνικού πληθυσμού. Ένα μικρό τμήμα συνεργάστηκε αργότερα με τον ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, όμως παρ' όλα αυτά η πλειοψηφία προτίμησε τον δωσιλογισμό και τη συμμαχία με τις κατοχικές δυνάμεις. 

Το καλοκαίρι του 1944, ο ΕΔΕΣ εξαπέλυσε επίθεση κατά των Τσάμηδων στην περιοχή της Παραμυθιάς στη Θεσπρωτία. Ύστερα από σύντομη συμπλοκή με τα συνασπισμένα τμήματα Γερμανών και Τσάμηδων, η πόλη απελευθερώθηκε. Σύντομα ξεκίνησαν πράξεις αντεκδικήσεων κατά των Τσάμηδων. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού συνεχίστηκαν οι επιθέσεις και οι βίαιες πράξεις που είχαν ως επακόλουθο τη φυγή τους προς τα αλβανικά σύνορα, από το φόβο γενίκευσης της βίας ως αποτέλεσμα της προηγούμενης συνεργασίας με τις κατοχικές δυνάμεις.



Τέλη 1944 αποστρατεύεται με αίτησή του για να κατέλθει στην πολιτική. Το 1945 ο Ναπολέων Ζέρβας ίδρυσε το Εθνικό Κόμμα, ένα μικρό βενιζελικό κόμμα, με πατριωτικά και αντικομμουνιστικά χαρακτηριστικά, το οποίο στις εκλογές που ακολούθησαν το 1946, εξέλεξε 20 βουλευτές. Ο ίδιος εκλέχθηκε βουλευτής Ιωαννίνων. Συνεργάζεται με μεγαλύτερα κόμματα και διετέλεσε Υπουργός Δημόσιας Τάξης το 1947 και Δημοσίων Έργων το 1950. Όμως το κόμμα του δεν είχε μεγάλη διάρκεια ζωής. Στις εκλογές του 1950 περιορίζεται στις 7 έδρες. Στη συνέχεια εκτίθεται με συνδυασμό του Κόμματος των Φιλελευθέρων στις εκλογές του 1951 και εκλέγεται. Κουρασμένος από την πολιτική δεν ασχολήθηκε ξανά με τα κοινά και αφιερώθηκε στην οικογένεια του. Πέθανε στην Αθήνα το 1957.