Λάθος ή σωστή η επιτιμο-ποίηση του Άνθιμου από το ΑΠΘ;

Του Άκη Γιαννούλη

Φοιτητής Νομικής ΑΠΘ

Μέλος ΚΕΑΣΜ 

Τις τελευταίες εβδομάδες ένα από τα θέματα που απασχόλησε τη φοιτητική κοινότητα ήταν το ζήτημα της αναγόρευσης του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ανθίμου σε επίτιμο Διδάκτορα του τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ).

Πιο συγκεκριμένα το τμήμα της Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του ΑΠΘ αποφάσισε να προβεί στην εξής ενέργεια με το σκεπτικό ότι ο Άνθιμος «ανήκει στους κορυφαίους Μητροπολίτες της Εκκλησίας της Ελλάδος του κλίματος των Νέων Χωρών. Πρόκειται για έναν Ιεράρχη με υψηλό το αίσθημα της ποιμαντικής ευθύνης , ρέκτη του βιβλίου και της πολιτιστικής δημιουργίας , βοηθό και συμπαραστάτη στις προσπάθειες της ακαδημαϊκής θεολογικής κοινότητας». 

Η παραπάνω απόφαση είχε ως αποτέλεσμα τις σφοδρές αντιδράσεις της νεολαίας του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. , ενώ παράλληλα ξεκίνησε και η συλλογή υπογραφών ζητώντας να μη γίνει η αναγόρευση του Μητροπολίτη σε επίτιμο διδάκτορα . Μάλιστα δεν άργησαν να υπάρξουν και τοποθετήσεις των φοιτητικών συλλόγων των σχολών πάνω στο επίμαχο ζήτημα. 

Τελικά το ΑΠΘ , περιορίστηκε στο να εκδώσει μία λιτή ανακοίνωση, με την οποία η τελετή απονομής του τίτλου του επίτιμου διδάκτορα αναβλήθηκε για λόγους καλύτερης οργάνωσης.

Το παραπάνω θέμα είναι επιβεβλημένη ανάγκη να τύχει μίας ενδελεχούς ανάλυσης, διότι εξετάζοντάς το είναι δυνατό να αναδειχθούν κάποιες πτυχές της  λειτουργία του ελληνικού Πανεπιστημίου. 

Αρχικά, λοιπόν, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση να δοθεί μία απάντηση στο εάν ο Μητροπολίτης αξίζει  πράγματι να τιμηθεί με το συγκεκριμένο τίτλο, καθώς σύμφωνα με τα επιχειρήματα των πολέμιων της αναγόρευσής του δεν είναι άξιος τέτοιας τιμής εξαιτίας της κοινωνικής δράσης του. Θεωρούν πως η στάση του πρώτου απέναντι σε αρκετά σύγχρονα  ζητήματα είναι εξόχως αντικοινωνική, μισαλλόδοξη και διχαστική , ενώ οι αντιλήψεις του απαρχαιωμένες. Κατά πόσο όμως αληθεύει κάτι τέτοιο;

Η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα είναι αρνητική. Ο Μητροπολίτης Άνθιμος σε όλη του την μέχρι τώρα πορεία έχει να επιδείξει σημαντικό έργο. Έχει προβεί στο κτίσιμο οικοτροφείων για φτωχούς μαθητές , μουσεία και ιδρύματα για κατάκοιτους. Επίσης είχε πρωτοστατήσει στη δημιουργία της Ιατρικής στην Αλεξανδρούπολη, η οποία και τον ανακήρυξε πρώτο επίτιμο διδάκτορά της. 

Επιπλέον ήταν από τους πρώτους, οι οποίοι μίλησαν για επίδομα στο τρίτο παιδί για να καταπολεμηθεί η υπογεννητικότητα, αλλά και πίεζε τους πολιτικούς να ανεβάσουν το βιοτικό επίπεδο των μουσουλμάνων  της Αλεξανδρούπολης, ώστε να μην γκετοποιούνται. Ακόμη έχει ιδρύσει χορωδίες και διοργανώσει συναυλίες, χορευτικά και πολιτιστικά δρώμενα.  Αλλά και σήμερα οργανώνει καθημερινά συσσίτια και άλλες δράσεις με στόχο την βελτίωση των συνθηκών ζωής των φτωχότερων πολιτών.

Με βάση τα όσα προαναφέρθηκαν θα ήταν εύκολο στον οποιοδήποτε να συνειδητοποιήσει πως η συμπεριφορά του μόνο αντικοινωνική δεν υπήρξε. Ωστόσο  και αυτό να συνέβαινε, πάλι το ΑΠΘ θα μπορούσε να προχωρήσει στην ανακήρυξή του, εφόσον διδάκτορας θα γινόταν κρινόμενος από το θεολογικό του έργο, το οποίο υπολογίζεται σε 32.000 σελίδες , και όχι από τα προσωπικά του πιστεύω. Άλλωστε αυτή δεν ήταν και η ratio του άρθρου 16 παρ. 1 του ελληνικού Συντάγματος , η οποία και κατοχυρώνει το άσυλο ιδεών στο χώρο των πανεπιστημίων; 

Επομένως , και μετά την κατάρριψη των επιχειρημάτων των πολεμίων της ανακήρυξης , ήρθε η ώρα να εξεταστεί το ζήτημα του τρόπου λήψης των αποφάσεων στα ελληνικά πανεπιστήμια , διότι για μία ακόμη φορά απεδείχθη πως μία μικρή ομάδα φοιτητών κατάφερε να εξαναγκάσει το ΑΠΘ  να αναβάλει την επιτιμοποίηση του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης.

Πρώτα, σε ότι αφορά τη διοίκηση ΑΠΘ, θεωρείται πρέπον να τονιστεί πως ήταν μεγάλο λάθος η υποχώρηση μπροστά στις πιέσεις που δέχθηκε. Εφόσον είχαν ακολουθηθεί όλες οι σύμφωνα με το νόμο διαδικασίες για τη λήψη της απόφασης για την ανακήρυξη του Ανθίμου σε επίτιμο διδάκτορα, το ΑΠΘ όφειλε να σταθεί στο ύψος του και να προχωρήσει στην υλοποίηση των αποφασισμένων και όχι να προβεί σε μία άτακτη υποχώρηση αναβάλλοντας την τελετή,  με τη φθηνή δικαιολογία πως χρειαζόταν περισσότερο χρόνο για να ετοιμάσει καλύτερα. Δυστυχώς για μία ακόμη φορά φάνηκε έντονα το πόσο μπορούν να επηρεάσουν τις εξελίξεις κάποιες μικρές ομάδες πίεσης οι οποίες εξυπηρετούν συγκεκριμένα συμφέροντα.

Στη συνέχεια κρίνεται σωστό να διερευνηθούν τα χαρακτηριστικά των συγκεκριμένων ομάδων που άσκησαν πιέσεις για να μη γίνει η επιτιμοποίηση. Εξετάζοντας, λοιπόν, τη σύσταση τους  διαπιστώνεται ότι μεγάλο μέρος των μελών τους ανήκαν σε αριστερές παρατάξεις, ενώ στο παρελθόν είχαν συμμετάσχει ξανά σε παρόμοιες δράσεις για να εξυπηρετήσουν τις ιδεοληψίες τους. 

Επομένως δεν είναι απόλυτα λανθασμένος ο ισχυρισμός πως με την αναβολή της ανακήρυξης του Ανθίμου σε Επίτιμο Διδάκτορα του τμήματος της Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας , οι συγκεκριμένες ομάδες πήραν μία άτυπη ρεβάνς για τη ανακήρυξη του Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ σε Επίτιμο Διδάκτορα της Νομικής σχολής του ΑΠΘ το καλοκαίρι του 2017.

Λαμβάνοντας υπόψη  τα όσα ειπώθηκαν, δεν είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς τα πραγματικά αίτια της αντίδρασης των συγκεκριμένων κύκλων. Ουσιαστικά ο λόγος που προξένησε τις συγκεκριμένες αντιδράσεις, για ένα σημαντικό τουλάχιστον μέρος των συμμετεχόντων στη κίνηση κατά της επιτιμοποίησης του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης, ήταν οι αριστερές ιδεοληψίες , που δεν τους επέτρεπαν να αποδεχτούν την απόδοση τιμών σε ένα πρόσωπο της Εκκλησίας, ακόμη και αν το τελευταίο τις άξιζε βάσει του έργου που έχει προσφέρει.

Ωστόσο , στο παραπάνω σκεπτικό υπάρχει ένα κενό, το οποίο έγκειται στο γεγονός πως αρκετοί σύλλογοι φοιτητών, στη σύνθεση των Διοικητικών Συμβουλίων των οποίων  δεν πλειοψηφούν οι συγκεκριμένες πολιτικές δυνάμεις, εξέδωσαν αποφάσεις με τις οποίες καλούσαν τη διοίκηση του ιδρύματος να μην προχωρήσει  στην επιτιμοποίησή του. Πως, λοιπόν, είναι δυνατόν να χρεώνεται μία τέτοια ενέργεια μόνο σε κινήματα του αριστερού χώρου, όταν σε αυτό συνήνεσαν και δυνάμεις που προσδιορίζονται στο χώρο του κέντρου και της δεξιάς; 

Η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα μπορεί να δοθεί μόνο αν κάποιος εξετάσει τα πρακτικά των συνεδριάσεων των Διοικητικών Συμβουλίων των φοιτητικών συλλόγων, καθώς μόνο με αυτό τον τρόπο θα διαπιστώσει πως επί του συγκεκριμένου ζητήματος αρκετές παρατάξεις του κέντρου και της δεξιάς ψήφισαν λευκό κάνοντας απλώς κάποιες τοποθετήσεις με αμφίσημο περιεχόμενο, επιθυμώντας να αποφύγουν τη σύγκρουση φοβούμενες την απώλεια ψηφοφόρων. 

Έτσι , αποφάσισαν σε αυτό το θέμα να κρατήσουν σιγή ιχθύος και να «νίψουν τας χείρας τους » λησμονώντας τις διακηρύξεις τους περί αξιοκρατίας και δίνοντας ψήφο ανοχής. Η ανοχή όμως είναι και συνενοχή .

Συγκεφαλαιωτικά είναι απαράδεκτο σε μία ευρωπαϊκή χώρα, όπως η Ελλάδα , να παρατηρούνται τέτοια θλιβερά φαινόμενα. Είναι επιτακτική η ανάγκη η διοίκηση των ιδρυμάτων να πάψει να επηρεάζεται σε υπερβολικό βαθμό από ομάδες πίεσης που εξυπηρετούν ιδεοληπτικά συμφέροντα. Η εκάστοτε διοίκηση οφείλει να υλοποιεί τις αποφάσεις, οι οποίες ελήφθησαν με αξιοκρατικές διαδικασίες και σύμφωνα με τις προβλεπόμενες από το νόμο διαδικασίες, και να μην υποκύπτει σε τέτοιου είδους πρακτικές που στόχο έχουν την εξυπηρέτηση ιδεοληψιών και όχι την αναβάθμιση του πανεπιστημίου.

Εν κατακλείδι είναι αδήριτη ανάγκη το ΑΠΘ να προχωρήσει κανονικά στην ανακήρυξη του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ανθίμου σε Επίτιμο Διδάκτορα του τμήματος της Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας, αφού ο τελευταίος έχει επιδείξει ένα αξιόλογο θεολογικό έργο και να μην επιτρέψει σε ορισμένους με ιδεοληπτικές αντιλήψεις να εμποδίζουν τις αξιοκρατικές διαδικασίες.