Οριακές ισορροπίες στα Σκόπια

ΠΗΓΗ: Η Καθημερινή - ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΖΙΜΑΣ

Ο Ζόραν Ζάεφ βιάζεται, αλλά προσέχει για να μην πέσει στον γκρεμό. Θέλει άμεσα συμφωνία με την Ελλάδα, για να προλάβει τη σύνοδο του ΝΑΤΟ τον Ιούλιο στις Βρυξέλλες, ώστε να πανηγυρίσει μια μεγάλη εθνική επιτυχία (του). Εδώ και 25 χρόνια πασχίζουν, ανεπιτυχώς, τα Σκόπια να περάσουν το κατώφλι της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας αλλά και της Ευρωπαϊκής Ενωσης και εάν ο νεαρός πρωθυπουργός το πετύχει κυβερνώντας μόλις λίγους μήνες, τότε το πορτρέτο του θα αναρτηθεί πλάι σε εκείνο του ιδρυτή του κράτους Κίρο Γκλιγκόροφ. Τρέχει, λοιπόν, να προλάβει να κλείσει, έστω μερικώς, την πληγή με την Ελλάδα, για να έχει να επιδείξει έργο –και τι έργο– προτού αρχίσει να εξασθενεί η πολιτική του δυναμική και αρχίσουν να «ξεφουσκώνουν» τα πανιά της εξουσίας.

Προσέχει όμως και να μη διαβεί σ’ αυτή τη διαδρομή τον Ρουβίκωνα. Ο πολιτικός θρίαμβος ενός αξιοπρεπούς συμβιβασμού με την Ελλάδα και το άνοιγμα της πόρτας του ΝΑΤΟ δεν απέχει πολύ από την τραγωδία μιας «εθνικής προδοσίας», όπως μπορεί να εκληφθεί από τη σλαβομακεδονική κοινή γνώμη ενδεχόμενη υποχώρηση σε θέματα ταυτότητας. Και ο Ζάεφ δεν θα θελήσει ν’ αυτοκτονήσει πολιτικά.

Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκολα Ντιμιτρόφ, μετά τη συνάντησή του με τον Μάθιου Νίμιτς την Πέμπτη, αλλά και σε δηλώσεις του το προηγούμενο διάστημα, όπως και ο ίδιος ο πρωθυπουργός του, έδειξε πού είναι ο Ρουβίκωνας. «Δεν μπορεί να είναι αντικείμενο των συνομιλιών το θέμα της ταυτότητας. Αν φτάσουμε στο σημείο να μιλάμε για λύση που θα ακουμπάει την ταυτότητα, τότε δυστυχώς λύση δεν θα υπάρξει», δήλωσε ο ΥΠΕΞ της ΠΓΔΜ μετά τη συνάντηση με τον μεσολαβητή του ΟΗΕ, ο οποίος ναι μεν εμφανίστηκε αισιόδοξος, αλλά έσπευσε να επισημάνει ότι «θα είναι πραγματική τραγωδία για την περιοχή αν περάσουν άλλα 20 χρόνια και δεν έχουμε λύσει το ζήτημα».

Μίνιμουμ συναίνεση

Ποιο είναι το κλίμα στα Σκόπια καθώς ανοίγει το παιχνίδι της διαπραγμάτευσης και στην Ελλάδα φουντώνει ο πατριωτικός πυρετός; Στο πολιτικό επίπεδο, από τη σύγκληση του συμβουλίου των πολιτικών αρχηγών την περασμένη εβδομάδα, μεταδόθηκε, διά των δηλώσεων που ακολούθησαν, μίνιμουμ εθνική συναίνεση, μηδέ του εθνικιστικού VMRO εξαιρουμένου.

Επί του παρόντος η αντιπολίτευση εμφανίζεται αδύναμη, ακόμα και αν το επιθυμεί, να κατεβάσει κόσμο στον δρόμο, καθώς δεν έχει συνέλθει από τη συντριβή της στις εκλογές, ενώ ο Γκρούεφσκι βρίσκεται στο περιθώριο και τρέμει μήπως πάει φυλακή. Αυτό όμως καθόλου δεν σημαίνει ότι το VMRO δεν μπορεί να επιφέρει ζημία εάν ο Ζάεφ φέρει προς έγκριση στη Βουλή μια συμφωνία με την Ελλάδα η οποία θα θεωρηθεί επιβλαβής για το έθνος. Σ’ αυτή την περίπτωση μπορεί κάλλιστα να την μπλοκάρει καταθέτοντας μερικές χιλιάδες τροπολογίες, όπως έπραξε με τη συμφωνία για την αλβανική γλώσσα που, για να ψηφιστεί, πρέπει πρώτα να συζητηθούν οι 35.534 τροπολογίες της αντιπολίτευσης!

Ο ίδιος ο Ζάεφ έχει δεσμευθεί ότι θα πάει σε δημοψήφισμα οποιαδήποτε συμφωνία, αλλά οι Αλβανοί πιέζουν –το δήλωσε ο ηγέτης τους Αλί Αχμέτι στη συνέντευξή του στην «Κ» της περασμένης Κυριακής– αντί για την προσφυγή στον λαό, να εγκριθεί από τη Βουλή, όπως έγινε με τη συμφωνία με τη Βουλγαρία.

Ωστόσο τα πάντα θα εξαρτηθούν από το περιεχόμενο μιας συμφωνίας, για την οποία πάντως στη γειτονική χώρα αρχίζουν πολλοί να αμφιβάλλουν ότι θα υπάρξει, λαμβάνοντας τα μηνύματα από την Ελλάδα, κυρίως από τα συλλαλητήρια τα οποία έχουν προκαλέσει έκπληξη, καθώς, όπως λένε, «οι Ελληνες ζητούν πράγματα που κανένας λογικός άνθρωπος δεν μπορεί να δεχθεί».

Οι προτάσεις της Αθήνας που έχουν διαρρεύσει εκλαμβάνονται από τα μέσα ενημέρωσης και την κοινή γνώμη όχι μόνο ως μαξιμαλιστικές αλλά περίπου ως αδιανόητες, όσον αφορά την ταυτότητα, την εθνικότητα, τη γλώσσα και το σύνταγμα. Συνομιλητές της «Κ» προσκείμενοι στην κυβέρνηση, στους οποίους θέσαμε το ερώτημα για το «όριο των υποχωρήσεων του Ζάεφ», απάντησαν πως πρέπει να θεωρείται αδύνατο ότι θα υποχωρήσει σε όλα τα παραπάνω.

Οι αντοχές

«Μέχρι ενός σημείου θα διαπραγματευθεί σοβαρά. Εάν η ελληνική πλευρά επιμείνει να θέλει να μας αλλάξει και τη συνείδησή μας, αυτό κανένας δεν μπορεί να το αποδεχθεί. Θα απευθυνθεί τότε στους συμμάχους και θα τους πει, αυτά που αξιώνει η Αθήνα δεν γίνονται, και εκεί θα τελειώσει το πράγμα. Δεν βλέπω ότι μπορεί να δώσει κάτι παραπάνω από ένα όνομα σύνθετο για τη διεθνή χρήση, δεν νομίζω ότι η κοινή γνώμη μπορεί ν’ αντέξει άλλες υποχωρήσεις», είπε ένας εξ αυτών.

Πολλοί αναλυτές στα Σκόπια θεωρούν ότι με τα συλλαλητήρια και τις «παράλογες απαιτήσεις», σε περίπτωση ναυαγίου, η ελληνική πλευρά θα είναι εκείνη που θα χρεωθεί την αποτυχία, το ότι δεν θα φτάσει, δηλαδή, σε αποτέλεσμα η διαπραγμάτευση, εξέλιξη που θεωρούν πιθανή. «Η διεθνής κοινότητα βλέπει αυτές τις συγκεντρώσεις στην Ελλάδα ως εκρήξεις εθνικισμού και επομένως όχι με καλό μάτι», έλεγε ένας άλλος συνομιλητής.

Το συλλαλητήριο της Αθήνας

Με εκατοντάδες λεωφορεία και άλλα μέσα από όλη την Ελλάδα και με κάθε τρόπο από τις γειτονιές της Αθήνας, πλήθος κόσμου αναμένεται να λάβει μέρος στο συλλαλητήριο για τη Μακεδονία, που διοργανώνεται σήμερα στις 2 μ.μ. στην πλατεία Συντάγματος. Η οργανωτική επιτροπή του συλλαλητηρίου, που απαρτίζεται από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτικών Συλλόγων Μακεδονίας, τις Παμμακεδονικές Οργανώσεις των ομογενών και άλλους φορείς, έχει ανακοινώσει ως ομιλητές τον Μίκη Θεοδωράκη, τον συνταγματολόγο Γιώργο Κασιμάτη και τον μητροπολίτη Σύρου Δωρόθεο, ο οποίος θα αναγνώσει το σχετικό ανακοινωθέν της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου.

Στην αντιπροσωπεία της ΔΙΣ συμμετέχουν επίσης οι μητροπολίτες Δράμας και Χίου, ενώ αρκετοί ακόμη μητροπολίτες και ιερείς αναμένεται να παρευρίσκονται στην πλατεία. Χαιρετισμούς θα απευθύνουν εκπρόσωποι φορέων και συλλόγων, ενώ στο τέλος της συγκέντρωσης θα εκδοθεί ψήφισμα, το οποίο θα παραδοθεί στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, στον πρωθυπουργό και στον πρόεδρο της Βουλής.

Η Ελληνική Αστυνομία ανακοίνωσε πως οι σταθμοί του μετρό Σύνταγμα, Πανεπιστήμιο και Ομόνοια θα κλείσουν σήμερα Κυριακή 4 Φεβρουαρίου από τις 10 π.μ. για λόγους ασφαλείας. Η ΕΛ.ΑΣ. βρίσκεται σε επιφυλακή για την αποφυγή επεισοδίων, ενώ οι δυνάμεις της Αθήνας θα ενισχυθούν από όμορες περιοχές. Σχεδιασμός θα υπάρχει έτσι ώστε να μην έρθουν σε επαφή οι συμμετέχοντες στο συλλαλητήριο του Συντάγματος με τους συγκεντρωμένους στα Προπύλαια αντιεξουσιαστές. «Πονοκέφαλο» στην ΕΛ.ΑΣ. προκαλεί το στοίχημα διαχείρισης των λεωφορείων, αρχικά με δύο σημεία αποβίβασης, ένα στη λεωφόρο Συγγρού και ένα στην Κατεχάκη, στο Πάρκο Στρατού.

Εν μέσω όλων αυτών, η κοινωνία στην ΠΓΔΜ δείχνει να παρακολουθεί τις εξελίξεις χωρίς να αντιδρά, αλλά κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το πώς θα συμπεριφερθεί εάν θεωρήσει ότι στη διαπραγμάτευση της «παίρνουν την ψυχή της».