Οι σχέσεις Ισραήλ και Ελλάδος στο πέρασμα του χρόνου

 

Αριέλ Λεκαδίτης 

Ιστορικός Ολοκαυτώματος 

Msc Holocaust Studies 

University of Haifa 

Στις 9 Μαΐου 1945 η Ναζιστική Γερμάνια συνθηκολογεί  με τη Σοβιετική Ένωση. Η ανθρωπότητα άρχιζε να θρηνεί 50.000.000 θύματα στην Ευρώπη,  μεταξύ των οποίων και 6.000.000 Εβραίους. Ήδη κατά τη διάρκεια του πολέμου εβραίοι ηγέτες, όπως ο Ζεέβ Ζαμποτύνσκυ και ο Μπέν Γκουριόν προετοίμαζαν τη δημιουργία του εβραϊκού  κράτους, στην περιοχή της Παλαιστίνης. 

Αμέσως λοιπόν μετά το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου, τα Ηνωμένα Έθνη είχαν ξεκινήσει τις διαδικασίες για τη δημιουργία δυο κρατών στην Παλαιστίνη. Ένα εβραϊκό Παλαιστινιακό κράτος και ένα Αραβικό Παλαιστινιακό κράτος. Οι Άραβες αρνήθηκαν το σχέδιο αυτό πράγμα που η εβραϊκή ηγεσία δεν έκανε και στις 14 Μαΐου 1948 στο Τελ Αβίβ ο Μπεν Γκουριόν μαζί με άλλους εβραίους ηγέτες ανακοίνωναν τη δημιουργία του Εβραϊκού κράτους. 

Η Ελλάδα σε εκείνη την ψηφοφορία στα Ηνωμένα Έθνη  είχε ψηφίσει ενάντια στη δημιουργία ενός Εβραϊκού Παλαιστινιακού κράτους. Αυτό λοιπόν σημαίνει ότι η Ελλάδα είχε αναγνωρίσει de facto και όχι de jure το Ισραήλ. Δηλαδή ότι το αναγνώριζε ως υπαρκτή πραγματικότητα αλλά όχι ως κράτος υπό τη διεθνή νομική έννοια. Κατά συνέπεια λοιπόν, στο Ισραήλ υπήρχε διπλωματικός υπάλληλος με Πρεσβευτικό βαθμό και όχι απευθείας πρέσβης.Μπορούμε να πούμε πως μέχρι το 1980 δεν υπήρχε  διάθεση από κανέναν να δώσει μια λύση σε όλη αυτή την εκκρεμότητα. 

Το 1981 με την εκλογή του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου το θέμα πάγωσε διότι ο Παπανδρέου είχε διαλέξει συμμαχίες με τον Αραβικό κόσμο και τον Γιασέρ Αραφάτ οπότε είχε διαλέξει το σύμμαχο του στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Περί τα 1986 αρχίζει να γίνεται μια κίνηση από τον τότε υπουργό εξωτερικών κ. Κάρολο Παπούλια για να αναγνωριστεί το Ισραήλ και de jure.Το θέμα όμως δεν προχώρησε γιατί η τότε κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου υπολόγισε το πολιτικό κόστος στην Ελλάδα αλλά και επειδή δεν ήθελε να χαλάσει τις πολύ καλές διπλωματικές σχέσεις που είχε με τον Αραβικό κόσμο.

Όταν στην εξουσία ανήλθε ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης και υπουργός εξωτερικών ήταν ο Αντώνης Σαμαράς, πάλι αρχίζουν να γίνονται κινήσεις  για την αναγνώριση του Ισραήλ. Ο Σαμαράς δεν μπορεί να πάρει αποκλειστικά την ευθύνη για κάτι τέτοιο και ενημερώνει τον Μητσοτάκη όπου αναλαμβάνει πλήρη δράση προκειμένου να τελειώσει ένα θέμα τόσο μέιζον σημασίας για την εξωτερική πολιτική της Ελλάδος. 

Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης παραμερίζει  το πολιτικό κόστος και στις 21 Μαΐου 1990  αναγνωρίζει το Κράτος του Ισραήλ. Από τότε αρχίζει μια καινούρια εποχή για τις Ελληνό-Ισραηλινές σχέσεις. Η κυβέρνηση όμως της Νέας Δημοκρατίας και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης παρέμειναν στην εξουσία για 3 χρόνια και μετά αναλαμβάνει τη σκυτάλη πάλι το ΠΑΣΟΚ και ο Ανδρέας Παπανδρέου όπου εκεί μπορούμε να πούμε πως δεν υπάρχει κάποια εξέλιξη στις σχέσεις μεταξύ Ισραηλινών και Ελλήνων. Είναι η εποχή όπου ο Αντρέας έχει σοβαρά προβλήματα υγείας. Κατά συνέπεια οι σχέσεις Ισραήλ και Ελλάδος βρίσκονται μόνο στην αφετηρία. Εκεί δηλαδή που είχε βάλει την Ελλάδα ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης.

Επι Κώστα Σημίτη  άρχισαν να γίνονται κάποια βήματα προόδου αλλά σε τέτοιο βαθμό ώστε να μην δυσαρεστηθούν οι ηγέτες της Παλαιστινιακής Αρχής. Είχαμε κατά κάποιο τρόπο μια εξωτερική πολιτική ίσων αποστάσεων. Επί Κώστα Καραμανλή έχουμε και εκεί σταθερά βήματα εξέλιξης αλλά εκεί που οι Ελληνό-Ισραηλινές άρχισαν να εξελίσσονται ολοταχώς ήταν όταν ανέλαβε πρωθυπουργός ο Γιώργος Παπανδρέου όπου  κατά τύχη συναντήθηκαν τότε,  με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάου,  σε ένα καφέ στη Μόσχα και εκτός από βήματα προόδου ξεκίνησε και μια υπέροχη φιλία μεταξύ των δυο ανδρών. Μπορούμε να πούμε πως επι Γιώργου Παπανδρέου άρχισαν να γίνονται αλματώδη βήματα μεταξύ των δυο λαών. Στη συνέχεια τις σχέσεις αυτές τις βελτίωσε ακόμη πιο πολύ ο Αντώνης Σαμαράς και φτάνουμε τώρα στον άνθρωπο μυστήριο για τις Ελληνό-Ισραηλινές σχέσεις, τον νυν πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα.

Ο Αλέξης Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ πριν γίνουν κυβέρνηση διαδήλωναν υπέρ των Παλαιστινίων και κατά των Ισραηλινών. Με το που ανέβηκαν στην εξουσία έκαναν μια στροφή 360 μοίρες γεγονός που εξέπληξε και τον τελευταίο υποστηρικτή του κόμματος του. Μπορούμε να πούμε πως βλέπουμε μια εξωτερική πολιτική,  όσο αναφορά τις Ισραηλινές σχέσεις, σε τέτοιο βαθμό που ούτε ο ίδιος ο Νετανιάου θα το φανταζόταν. Αυτό από τη μια μεριά είναι πολύ θετικό. Από την άλλη όμως δείχνει τη διπροσωπία όπου καλό θα ήταν να αποφεύγεται. Οι φιλίες των λαών σε πολιτικό επίπεδο, θα πρέπει να χτίζονται στην αμοιβαία ειλικρίνεια και στο πως θα έρθουν οι δυο λαοί πιο κοντά. Κατανοώ πως οι κυβερνήσεις έχουν τα δικά τους συμφέροντα, αλλά δεν θα πρέπει να θυσιάζονται όλα στο βωμό των συμφερόντων σε απόλυτη βάση.

Εν κατακλείδι θα ήθελα να τονίσω πως ο απλός Ισραηλινός λατρεύει και αγαπά την Ελλάδα. Οι δυο λαοί είναι τόσο κοντά τόσο σε κουλτούρα όσο και στην καθημερινότητα τους. Μόνο το 2017 επισκέφτηκαν την Ελλάδα 500.000 Ισραηλινοί.