Σιαφαρίκα Αθηνά | Σημασία δεν έχει από πού ξεκινάς, αλλά πού θέλεις να φτάσεις και πόσο είσαι διατεθειμένος να δουλέψεις γι' αυτό

Επιμέλεια Συνέντευξης: Μαρκόπουλος Χ. Θωμάς 

Nεαρα, με ήθος και αρχές!

Φρέσκια παρουσία, με σπουδές και χρόνια εργασίας!

Άτομο που χαίρεσαι να το ακούς να εκφράζεται.

Άνθρωπος με ιδεες και όραμα.

Γυναικά δυναμική και με τσαμπουκα.

Συνέντευξη λοιπόν, από μια φέρελπι παρουσία εντός Νέας Δημοκρατιας, την Αθηνά Σιαφαρίκα! 

Enjoy it! 

Αθηνά, θα μου πεις τα βασικά για σένα: 

Καταγωγή, επάγγελμα, σπουδές, χόμπι, ασχολίες εκτός εργασίας κλπ... 

Λίγα λόγια για μένα! 

Ειμαι η Αθηνά! Γεννήθηκα το 1988 και μεγάλωσα στον Τύρναβο Λάρισας, όπου και ολοκλήρωσα τη Β/βάθμια εκπαίδευσή μου, αποφοιτώντας 1η από το Ενιαίο Λύκειο Τυρνάβου. 

Η οικογένειά μου:

Είμαι κόρη του μαθηματικού Παύλου Σιαφαρίκα, πρ. Διευθυντή του 2ου Γυμνασίου Τυρνάβου, και της ΑγλαΐαςΤσιγάνη, εκπαιδευτικού σε σχολείο Ειδικής Αγωγής. Είμαι δε και περήφανη αδερφή του Δημήτρη που ολοκληρώνει τις διδακτορικές του σπουδές στην Αμερική. 

Οι σπουδές μου: 

Είμαι Υποψ. Διδάκτωρ της Νομικής Αθηνών. Από την ίδια σχολή έλαβα Πτυχίο Νομικής, με άριστα, λαμβάνοντας υποτροφίες επίδοσης από το ΙΚΥ και το Κληροδότημα Παπαδάκη. Είμαι κάτοχος δύο μεταπτυχιακών τίτλων, αφενός από τη Νομική Αθηνών, αφετέρου από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης ως υπότροφος του Ιδρύματος Ωνάση. Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος Erasmus, φοίτησα στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης στο Παρίσι, για ένα ακαδημαϊκό εξάμηνο.

Πού εργάζομαι:

Είμαι δικηγόρος και ειδικεύομαι στο εμπορικό, εταιρικό και χρηματοπιστωτικό δίκαιο. Μετά τις σπουδές μου στην Αγγλία, εργάσθηκα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΓΔ Ανταγωνισμού) και σε διεθνή δικηγορική εταιρία στις Βρυξέλλες. 

Πολιτική ενασχόληση:

Είμαι Μέλος του Μητρώου Στελεχών της ΝΔ, ενώ συμμετείχα στη Γραμματεία Πολιτικού Σχεδιασμού και Επικοινωνίας της ΝΔ. Εργάσθηκα εθελοντικά στο Γραφείο Τύπου του Υπ. Εξωτερικών επί Υπουργίας Ντόρας Μπακογιάννη, ενώ στα φοιτητικά μου χρόνια υπήρξα ενεργό μέλος της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ Νομικής.  

Με την πολιτική μου ενασχόληση και τη συμμετοχή μου στον δημόσιο διάλογο της περιοχής μου, επιθυμώ να ενεργοποιήσω το ενδιαφέρον ιδίως των νέων ανθρώπων για την πολιτική ζωή του τόπου. Η ανανέωση αφορά τόσο το πολιτικό προσωπικό όσο και τους ίδιους τους πολίτες.

Ανήκω δε στον χώρο της Κεντροδεξιάς, αν και πιστεύω ότι οι πολιτικές και οι ιδεολογίες είναι για να υπηρετούν τον άνθρωπο και όχι το αντίστροφο.  
Και κάτι ακόμη!

Αγαπώ τη μουσική και το τραγούδι, το κολύμπι και το τρέξιμο, το θέατρο και το τσίπουρο Τυρνάβου! 

Έχω λάβει Δίπλωμα στη Θεωρία της Μουσικής, αλλά όχι δίπλωμα αυτοκίνητου! 
Έπαιζα Φλάουτο στη Φιλαρμονική του Δ. Τυρνάβου, ενώ έχω λάβει Α' Βραβείο Πιάνου στον πανελλήνιο διαγωνισμό της Χ.Ο.Ν. στην Αθήνα.

Με τι ασχολείσαι ή ετοιμάζεσαι να ασχοληθείς αυτόν τον καιρό; 

Ποια τα πλάνα σου για την περίοδο αυτή; 

Πες μόνο ότι μπορείς να μας πεις.. ;-)

Κοιτάξτε, κοντεύουν σχεδόν 10 χρόνια που η χώρα μας παραμένει στον ασφυκτικό κλοιό της οικονομικής κρίσης. Στη διάρκεια αυτή, δοκιμάστηκε η κοινωνική συνοχή, κλονίστηκαν συθέμελα οι θεσμοί, για πρώτη φορά μετά τη Μεταπολίτευση η πολιτική ζωή του τόπου εισήλθε σε μακρά περίοδο αβεβαιότητας, ενώ ιστορικές εθνικές επιλογές της χώρας, όπως η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην Ευρωζώνη παρ’ ολίγο να ανατραπούν, με άγνωστες συνέπειες για την τύχη ενός ολόκληρου λαού. 

Όταν, λοιπόν, έχεις ζήσει από κοντά μια τέτοια ιστορική συγκυρία και έχεις παρακολουθήσει στενά τα δραματικά γεγονότα, πολιτικοοικονομικά και κοινωνικά, αυτής της περιόδου, κακά τα ψέματα, αλλάζεις. Δεν είσαι πια ο ίδιος άνθρωπος. Η ανασφάλεια, η αβεβαιότητα, ο φόβος, το άγχος, η ξενιτιά … σε σημαδεύουν. Ειδικά για τη γενιά μου που μεγάλωσε σε περιβάλλον διαρκούς ειρήνης και ευημερίας, το σοκ ήταν τεράστιο. 

Σε αυτό το πλαίσιο, πιστεύω ακράδαντα ότι όσοι καταφέραμε να επιστρέψουμε από το εξωτερικό, οφείλουμε να καταβάλουμε κάθε προσπάθεια προκειμένου να διαμορφώσουμε για εμάς, τα παιδιά μας και τους γονείς μας που μεγαλώνουν, συνθήκες ασφάλειας, πολιτικής σταθερότητας, θεσμικής ανεξαρτησίας και, ιδίως, οικονομικής ευημερίας. Δεν είναι απλά θέμα ιδεολογίας. Είναι θέμα αξιοπρέπειας. Και γι’ αυτό το λόγο η συμμετοχή στα κοινά είναι μονόδρομος. 

Η συμμετοχή στα κοινά όλων ανεξαιρέτως αυτή την κρίσιμη περίοδο δεν είναι απλά θέμα κομματικής ταυτότητας, αλλά είναι ζήτημα εθνικό. Αρκετά. Αρκετά, η ανάγκη και η απελπισία ενός ολόκληρου λαού έτυχαν εκμετάλλευσης από ανεύθυνους λαϊκιστές, χωρίς γνώσεις, χωρίς διαχειριστικές ικανότητες, αλλά κυρίως χωρίς ήθος και αρχές.

Τώρα είναι η δική μας ώρα. Η ώρα των νέων ανθρώπων, που μορφώθηκαν στο ελληνικό σχολείο και πανεπιστήμιο, με χρήματα της ελληνικής κοινωνίας –δικά μου, δικά σου, των γονιών μας – , σε πείσμα όσων με τις καταλήψεις τους και τους βανδαλισμούς τους προσπάθησαν να το απαξιώσουν και τώρα, με τις ίδιες πρακτικές αλλά διαφορετικά πια εργαλεία, απαξιώνουν τον δημόσιο λόγο, την πολιτική ζωή, τους θεσμούς, την οικονομία, το κοινωνικό κράτος. Απαξιώνουν τις ζωές μας.   
  
Για το λόγο αυτό, παράλληλα με την επαγγελματική και ακαδημαϊκή μου δραστηριότητα, είμαι μέλος του Μητρώου Στελεχών της ΝΔ, το οποίο αποτελεί μια καινοτόμο πρωτοβουλία του Προέδρου της ΝΔ, Κυριάκου Μητσοτάκη, και υπό αυτή μου την ιδιότητα συμμετέχω ενεργά στον δημόσιο λόγο της περιοχής μας. 

Η μεγαλύτερη «φιλοδοξία» μου στο πλαίσιο αυτό, είναι να ενθαρρύνω και να παρακινήσω, με το προσωπικό μου παράδειγμα, τους ανθρώπους της γενιάς μου να επαναπροσδιορίσουμε την πολιτική και να αναδιαμορφώσουμε τους όρους με τους οποίος ασκείται στη χώρα μας. Εύχομαι η παρουσία μου και η συμμετοχή μου στον δημόσιο λόγο της Λάρισας να αποτελέσει το έναυσμα, ώστε οι νέοι μας να … δουν την πολιτική «αλλιώς»!     

Πιστεύεις ότι υπάρχει λύση στην οικονομική - πολιτική κρίση της πατρίδας μας;

Κάπως, κάπου, κάποτε θα βγούμε από το τέλμα; 

Η κατάσταση δεν είναι εύκολη. Στις 20 Αυγούστου έληξε τυπικά η χρονική διάρκεια του 3ου Μνημονίου τριετούς διάρκειας που υπέγραψε η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ, τουλάχιστον κατά το σκέλος της φθηνής χρηματοδότησης,   μετά την παταγώδη αποτυχία της περίφημης διαπραγμάτευσης του α’ εξαμήνου 2015. Υπενθυμίζεται ότι στο τέλος του 2014, η οικονομία έμπαινε ήδη σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης με κυβέρνηση ΝΔ, έβγαινε ήδη από το 2014 από τα Μνημόνια και άρα δεν υπήρχε λόγος για νέο Μνημόνιο. 

Παρ’ όλα αυτά, ακόμα και μετά τη δήθεν «καθαρή» έξοδο, η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, σύμφωνα με την Έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος για τη Νομισματική Πολιτική (Ιούλιος 2018), οι οποίες ζητούν άμεση λύση σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα και θα καθορίσουν τις μελλοντικές αναπτυξιακές προοπτικές:

• Υψηλό δημόσιο χρέος: το δημόσιο χρέος αναμένεται να ανέλθει σε ποσοστό 183% του ΑΕΠ το 2018 (ως άνω Έκθεση Τράπεζας της Ελλάδος), έναντι 126% του ΑΕΠ το 2009.
• Υψηλό απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων: σχεδόν τα μισά ανοίγματα δεν εξυπηρετούνται (ποσοστό 48,5%).
• Υψηλή Ανεργία
• Χαμηλή Ανταγωνιστικότητα
• Κατάρρευση των επενδύσεων

Στο ίδιο πλαίσιο, είναι κοινός τόπος ότι η υψηλή φορολόγηση, που έχει επιλέξει να εφαρμόζει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, δεν μπορεί να είναι βιώσιμη, καθώς έχει εξαντλήσει τις αντοχές των φορολογουμένων, φυσικών προσώπων και εταιριών, ενώ δεν είναι φιλική προς την πολυπόθητη ανάπτυξη. Υψηλοί φορολογικοί δείκτες αποδεδειγμένα συνιστούν αντικίνητρο τόσο για την εργασία όσο και για την ανάπτυξη, ενώ ενθαρρύνουν τη στροφή προς την παραοικονομία και τη φοροδιαφυγή. 

Υπάρχει άλλος δρόμος; Υπάρχει! 

Ένα διαφορετικό μίγμα πολιτικής φιλικότερο προς την ανάπτυξη και μία αξιόπιστη πολιτική δύναμη που θα το εφαρμόσει. Η Ν.Δ. του Κυριάκου Μητσοτάκη, με συνέπεια και σταθερότητα υποστηρίζει έναν άλλο δρόμο. Ένα άλλο μίγμα πολιτικής, μεταρρυθμιστικό και  φιλοαναπτυξιακό, με σταθερό φορολογικό πλαίσιο και χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές, που θα ενθαρρύνει την υγιή επιχειρηματικότητα και θα προσελκύει ξένες επενδύσεις. Το αναπτυξιακό σχέδιο της ΝΔ, ο Κ. Μητσοτάκης, έχει άλλωστε ήδη παρουσιάσει στους ευρωπαίους και διεθνείς εταίρους μας, στα πολυάριθμα ταξίδια τους στο εξωτερικό, προκειμένου να αποφύγει τα ατυχή κυβερνητικά παραδείγματα μονομερών ενεργειών που μας κόστισαν σε αξιοπιστία και πρόσθετα μέτρα, αλλά και να διασφαλίσει την εφαρμογή του πλάνου του από την αρχή της διακυβέρνησής του.

Η διαφορά είναι προφανής. Όπως και η επιλογή. Οι ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ήταν σχήμα διαμαρτυρίας χωρίς όραμα και θετικό πρόσημο για την επόμενη μέρα. Η ΝΔ του Κ. Μητσοτάκη είναι κόμμα δημιουργίας και διακυβέρνησης που για άλλη μια φορά θα αποτελέσει σταθμό στην πορεία της χώρας. Η ΝΔ της Ανανέωσης είναι η πολιτική αλλαγή που έχει ανάγκη η χώρα.  

Ως νεαρά με ήθος: 

Είσαι ευαίσθητη και κοινωνικοποιημένη, σε ότι αφορά κοινωνικά, διεθνή, περιβαλλοντικά ζητήματα; 

Αν αφήσουμε προς στιγμήν την μακροχρόνια οικονομική κρίση που αποτελεί το βασικότερο πρόβλημα της χώρας μας, σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο σημαντικά γεγονότα λαμβάνουν χώρα, τα οποία ήδη μας επηρεάζουν ή πρόκειται να μας επηρεάσουν σύντομα. 

Πρώτο και κύριο το μεταναστευτικό. Πρόκειται για ένα πολυεπίπεδο πρόβλημα, με πολλές διαστάσεις (διεθνή, ευρωπαϊκή και εθνική), του οποίου τα αίτια τυγχάνουν εκτός του εθνικού μας ελέγχου και, όμως, τις συνέπειές του προβλήματος – αθρόες μεταναστευτικές ροές – καλούμαστε να διαχειριστούμε σε τοπικό, ιδίως, επίπεδο. Είναι ένα γενικευμένο φαινόμενο των καιρών άλλωστε, το οποίο έχει επισημάνει ο διάσημος κοινωνιολόγος Zugmunt Bauman στο βιβλίο του «Ρευστοί Καιροί», ότι, δηλαδή, οι τοπικές κοινωνίες καλούνται να αντιμετωπίσουν ζητήματα με διεθνή διάσταση χρησιμοποιώντας τα περιορισμένα μέσα που διαθέτουν. Η πολυεπίπεδη διάσταση του προβλήματος δε καλεί σε διάκριση των λύσεων και δράσεων που πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση του ζητήματος. Έτσι, εν τάχει, η παύση των διενέξεων στη Μέση Ανατολή, η οποία προκαλεί τη μεγάλη μετακίνηση πληθυσμών προς την Ευρώπη, καλεί σε εντατικοποίηση των διπλωματικών διεργασιών σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο. Ταυτόχρονα, όμως, και έως την οριστική επίλυση του προβλήματος, η οποία όπως αναφέρθηκε μπορεί να επιτευχθεί μόνο σε διεθνές επίπεδο, η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να διαμορφώσει ένα συνολικό και αποτελεσματικό, πανευρωπαϊκό σχέδιο για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, αφενός σε επίπεδο ανεύρεσης οικονομικών πόρων για τη δημιουργία κατάλληλων και επαρκών υποδομών υποδοχής, ώστε να διασφαλισθεί η δημόσια τάξη και η δημόσια υγεία στις χώρες και τόπους υποδοχής, αφετέρου σε επίπεδο διαμόρφωσης πολιτικών  υποδοχής και μερικής ενσωμάτωσης, προκειμένου ο πολυπολιτισμικός χαρακτήρας των νεοφερμένων να μη διασαλεύσει την κοινωνική ειρήνη και συνοχή των κοινωνιών υποδοχής. Η ανεπιφύλακτη αποδοχή των νόμων, των αρχών και αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών αποτελεί την αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση για την μεσοπρόθεσμη και , τυχόν, μακροπρόθεσμη παραμονή, αλλά και την απάντηση στα διαρκώς ανερχόμενα ακροδεξιά κινήματα, τα οποία ενισχύθηκαν μετά την παταγώδη αποτυχία της Αριστεράς να διαχειρισθεί το πρόβλημα, προκαλώντας χάος και σε αυτόν τον τομέα.   

Εν συνεχεία, θα ήθελα να αναφερθώ στις έντονες γεωπολιτικές ανακατατάξεις που λαμβάνουν χώρα σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και στη δική μας «γειτονιά», καθώς και στον εντεινόμενο παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο που έχει κηρύξει η Αμερική εναντίον Κίνας και Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι κοινός τόπος μεταξύ των αναλυτών ότι το μονοπώλιο της παγκόσμιας κυριαρχίας των ΗΠΑ αμφισβητείται πλέον ανοιχτά από νέες δυνάμεις και συμμαχίες που αναδύονται στο προσκήνιο διεκδικώντας με ένταση πρωταγωνιστικό γεωπολιτικό ρόλο, διαμορφώνοντας μια πολύ-πολική (multi-polar) ή, κατ’ άλλους, α-πολική (a-polar) παγκόσμια τάξη, όπου οι ΗΠΑ δεν αποτελούν πλέον τον μόνο και αδιαμφισβήτητο πόλο παγκόσμιας εξουσίας και διαμόρφωσης του παγκόσμιου γίγνεσθαι. Σε αυτό το νέο ρευστό πλαίσιο, όπου δοκιμάζονται τα έως τώρα κοινώς παραδεδεγμένα δόγματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, και όπου βρίσκει εφαρμογή η ρήση του Ηράκλειτου «Πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστί, πάντων δε βασιλεύς», είναι κρίσιμο η χώρα μας να μπορεί να παρακολουθεί και να αξιολογεί τις ραγδαίες εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα, να διαμορφώσει τις ισχυρές εκείνες συμμαχίες που θα διασφαλίζουν ειρήνη στην περιοχή μας και να τελεί σε ετοιμότητα ως προς τη διαχείριση κρίσεων. 

Τέλος, δεν μπορώ να μην αναφερθώ στην κλιματική αλλαγή, της οποίας οι συνέπειες γίνονται ήδη αισθητές σε όλο τον πλανήτη, επηρεάζουν την καθημερινότητά μας, και συχνά θέτουν σε κίνδυνο την ίδια μας τη ζωή. Οι εικόνες της μεγάλης αλλαγής που συντελείται στον Βόρειο Πόλο, της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, της μόλυνσης των ωκεανών, των θαλασσών και του υδροφόρου ορίζοντα από κάθε λογής πλαστικά και άλλα απορρίμματα, συχνά σοκάρουν. Η Ελλάδα μας, ως χώρα που διακρίνεται για το απαράμιλλό φυσικό της κάλλος, το οποίο αποτελεί πόλο έλξης για εκατομμύρια τουρίστες αλλά και για τους κατοίκους της, θίγεται άμεσα από τις συνέπειες του φαινομένου. Και παρότι η αντιμετώπισή του απαιτεί τη συντονισμένη δράση της παγκόσμιας κοινότητας, στον αντίποδα της αποκαρδιωτικής στάσης των ΗΠΑ απέναντι σε συμφωνίες όπως η Συμφωνία των Παρισίων για την Κλιματική Αλλαγή, είναι επιτακτική η ανάγκη για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση πολιτικών σε εθνικό επίπεδο για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, τη διαχείριση και ανακύκλωση των απορριμμάτων και τη διαμόρφωση περιβαλλοντικής συνείδησης ήδη από πολύ μικρή ηλικία για τα ελληνόπουλα.       

Ποιο το παράπονο σου από την γενιά μας (18-38); 

Τι σε ενοχλεί; Τι θα συμβούλευες; 

Δεν θα μπορούσα να πω ότι έχω κάποιο παράπονο από τη γενιά μας, μια γενιά που πλήρωσε βαρύ το τίμημα της οικονομικής και πολιτικής κρίσης των τελευταίων ετών. Άλλοι εγκατέλειψαν τη χώρα μας αναζητώντας εργασία στο εξωτερικό, στερώντας την πατρίδα μας από το πιο δυναμικό, κατηρτισμένο και παραγωγικό κομμάτι του πληθυσμού. Όσοι έμειναν πίσω δε έρχονται αντιμέτωποι με την ανεργία και την εργασιακή ανασφάλεια, βεβαρημένοι με υψηλότατες κοινωνικοασφαλιστικές εισφορές, χωρίς να απολαμβάνουν παροχές ανάλογης ποιότητας. Το αντίθετο, λοιπόν. Όχι απλά δεν έχω παράπονο, αλλά είμαι περήφανη για τη γενιά μας που με δύναμη και αξιοπρέπεια προσπαθεί να διαχειριστεί ένα τόσο μεγάλο βάρος, για το οποίο κανείς δεν την προετοίμασε. 

Όλα όσα θεωρούσαμε δεδομένα μέχρι την εφηβεία μας, τόσο σε προσωπικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο, φάνηκαν να ανατρέπονται βίαια μεγαλώνοντας, ενώ για άλλα έχουμε σημαντικές μάχες να δώσουμε για να τα διατηρήσουμε. Αλλά, ταυτόχρονα, αισθάνομαι αισιοδοξία. Διότι έχω μεγάλη εμπιστοσύνη στις δυνάμεις αυτής της γενιάς. Πρόκειται για νέους και νέες με λαμπρές σπουδές, επαγγελματική εμπειρία, αγάπη για την πατρίδα αλλά και κοσμοπολίτικο πνεύμα, η οποίοι «σφυρηλατήθηκαν» στα χρόνια της κρίσης, απέρριψαν το προηγούμενο μοντέλο ανάπτυξης που βασίστηκε στην κατανάλωση και είναι έτοιμοι να εργασθούν για την ανάκαμψη της οικονομίας, για ισχυρούς θεσμούς, για σοβαρότητα και συνέπεια στον πολιτικό βίο. Αυτή η γενιά μας κάνει όλους να ελπίζουμε. Από αυτή θα προέλθει η αλλαγή στον τόπο μας. 

Μια θετική - ελπιδοφόρα σκέψη σου για το αύριο; 

Ποιο είναι το προσωπικό σου μότο; 

Η φράση που σε παρακινεί, κάτι που σου δίνει δύναμη.

Αυτό που έχω πολλές φορές επιβεβαιώσει στην έως τώρα πορεία μου είναι ότι σημασία δεν έχει από πού ξεκινάς, αλλά πού θέλεις να φτάσεις και πόσο είσαι διατεθειμένος να δουλέψεις για να φτάσεις στον προορισμό σου. Η δουλειά, με υπομονή, επιμονή και θάρρος, είναι ο απόλυτος δείκτης επιτυχίας σε όλους τους τομείς ζωής ενός ανθρώπου. Κι αυτό δεν είναι απλώς μία ευχή ή παραίνεση, αλλά είναι μια εμπειρική παρατήρηση και προσωπικό βίωμα, το οποίο έχει αποτελέσει την αδιάψευστή πυξίδα μου απέναντι σε όλες τις «φωνές» και τις κάθε λογής Σειρήνες, προσωπικές και εξωτερικές, που μπορεί προς στιγμήν να αποθαρρύνουν ή να αποσπάσουν την προσοχή. 

Φυσικά, τα εμπόδια και οι ανισότητες που μπορεί να συναντήσει κανείς είναι πολλά και κάποτε ισως ανυπέρβλητα, ώστε, πέραν της ατομικής προσπάθειας καθενός, κάθε πολιτική ηγεσία οφείλει να θέτει ως κορωνίδα του πολιτικού της προγράμματος τη διασφάλιση ίσων ευκαιριών και τη «διάνοιξη» διαύλων κοινωνικής κινητικότητας, όπως ιδίως ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα παρέχει ιδίως στις μη προνομιούχες ομάδες, τα απαραίτητα εφόδια και γνώσεις για να ανταποκριθούν επιτυχώς στο σύγχρονο, παγκοσμιοποιημένο και ανταγωνιστικό περιβάλλον εργασίας, να αυξήσουν το εισόδημά τους και, τελικά, να βελτιώσουν τις συνθήκες ζωής τους.