Στερεότυπα, κουλτούρα και σεξουαλική παρενόχληση

Χριστίνα Γιαννέλου

Τελειόφοιτη Νομικής Σχολής ΑΠΘ

Πρ. Πρόεδρος Φοιτητικού Συλλόγου Νομικής Σχολής ΑΠΘ

Αρθρογράφος

Διάβασα πρόσφατα , όπως πολλοί από εσάς, για την Νουσράτ Τζαχάν Ραφί, την 19χρονη μαθήτρια στο Μπαγκλαντές η οποία κατήγγειλε ότι έπεσε θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης από τον διευθυντή του σχολείου της και την περιέλουσαν με κηροζίνη, καίγοντάς την ζωντανή για τιμωρία. 

Οι δημοσιεύσεις που είδα στα social media συνέδεαν το γεγονός με την κουλτούρα των κρατών αυτών και την θέση της γυναίκας, άποψη που δεν ένιωσα πως με καλύπτει.
Η σεξουαλική παρενόχληση πηγάζει σίγουρα και από θέματα κουλτούρας. Είμαι όμως φαινόμενο μόνο των μουσουλμανικών χωρών; Στην κατά τα άλλα πολιτισμένη χώρα μας τι συμβαίνει;

Η αρχαία Ελλάδα και οι Σάτυροι που με εμφανή τον «ανδρισμό» τους κυνηγούσαν τις φοβισμένες Μαινάδες , οι παλιές ελληνικές ταινίες με τις άσεμνες χειρονομίες και τους σεξιστικούς χαρακτηρισμούς απέναντι στις γυναίκες, τα σεξιστικά ανέκδοτα που ακούμε καθημερινά καθώς και οι άσεμνοι χαρακτηρισμοί στον δρόμο, τα πρότυπα για τους πολλαπλούς ρόλους που οφείλει να ακολουθήσει κάθε γυναίκα στην σημερινή κοινωνία για να θεωρείται επιτυχημένη , καθώς και η απαράδεκτη στάση που τηρούν στην χώρα μας γύρω από τα σεξουαλικά εγκλήματα ακόμα και οι επίσημες αρχές του κράτους με άσεμνες ερωτήσεις περι ενδυμασίας ή συμπεριφοράς του θύματος , αποτελούν μερικά μόνο παραδείγματα άξια να μας προβληματίσουν αρχικά για την δική μας κουλτούρα.

Στην πραγματικότητα μία στις τέσσερις Ελληνίδες έχουν πέσει θύματα σωματικής ή σεξουαλικής βίας από την ηλικία των 15 ετών και άνω. Στην Ευρώπη τα ποσοστά είναι μεγαλύτερα, δεν είναι όμως τυχαίο πως τα υψηλότερα ποσοστά έχουν χώρες όπως η Δανία. Η εξήγηση βρίσκεται στο γεγονός πως περισσότερες καταγγελίες γίνονται πάντα σε χώρες όπου δεν είναι ταμπού να μιλήσει μια γυναίκα για ένα τέτοιο θέμα. Η σεξουαλική παρενόχληση είναι παρούσα σε κάθε κοινωνία και κουλτούρα είτε καταγράφεται σε στατιστικά και καταγγέλλεται είτε όχι. 

Είναι παρούσα και στους άνδρες καθώς σύμφωνα με έρευνες διεθνώς ένας στους επτά ανθρώπους που έχει υποστεί αυτήν την απίστευτη ψυχική ταλαιπωρία είναι άνδρας. Μάλιστα οι τελευταίοι συχνά τηρούν ομερτά λόγω κοινωνικών στερεοτύπων περί αρρενωπότητας και του ρόλου ενός άνδρα.  

Όσο και αν θέλουμε να θεωρούμαι εαυτούς ως διαφορετικούς, στην πραγματικότητα το αποτέλεσμα κρίνει την εξέλιξη μας ως κοινωνία. Έτσι σε κάθε χώρα που δεν υπάρχει εμπιστοσύνη στο δικαστικό σύστημα, σε κάθε κοινωνία που δεν είναι έτοιμη να ακούσει την αλήθεια μιας γυναίκας ή ενός άνδρα που βίωσε σεξουαλική παρενόχληση και να τους στηρίξει, θα υπάρξουν και άλλα θύματα και όχι μόνο σαν την Nusrat που βρήκε το θάρρος να μιλήσει και το πλήρωσε άδικα με την ζωή της αλλά  περιπτώσεις που το θύμα θα αναζητήσει άλλη διαφυγή από το ψυχολογικό τέλμα.

Όχι λοιπόν δεν συμβαίνει μόνο στις μουσουλμανικές χώρες και στην εποχή μας δεν συμβαίνει μόνο στις γυναίκες. Τα σεξουαλικά εγκλήματα είναι εγκλήματα με κίνητρο την εξουσία του θύτη στο θύμα,  είναι σίγουρα και θέμα κουλτούρας η ύπαρξη τους, μιάς κουλτούρας που μπορεί να διαφέρει ανάλογα την χώρα, τους νόμους και την θρησκεία αλλά δεν παύει να είναι προβληματική ακόμα και στις «πολιτισμένες» κατά τα άλλα κοινωνίες. 

«Με άγγιξε. Θα πολεμώ ενάντια σε αυτό το έγκλημα μέχρι την τελευταία μου πνοή» είπε η γενναία Nusrat. Ας γίνει η ιστορία της πέρα από hashtag για το Twitter, μάθημα ζωής και αφορμή ευαισθητοποίησης και αλλαγής για όλους μας.