Δημοσιογραφία και Πολιτική - Βίοι παράλληλοι;

Του Μπάγιου Αντώνη,

Φοιτητή του Tμήματος της 

Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Ένα πρωινό του θέρους επιχείρησα -για κακή μου τύχη μάλλον-να συνδυάσω το μειλίχιο latte μου με ένα γρήγορο zapping , από αυτά της απόγνωσης,κατά τα οποία η μόνη αγωνία που έχεις είναι αν το επόμενο τηλεοπτικό πρόγραμμα θα είναι χειρότερο από το προηγούμενο ή από το προ-προηγούμενο,καταλήγοντας εν τέλει στην ultima ratio παρακολούθησης ενός mainstream πολιτικού καβγά σε γνωστή ενημερωτική εκπομπή.Όλα μέχρι εδώ παραδόξως φυσιολογικά.Το ζήτημα γεννήθηκε όταν στον τέλος της παρουσίας των δύο πολιτικά διαφωνούντων,η παρουσιάστρια γνωστοποίησε τις επαγγελματικές τους ιδιότητες.

Είς εκ των δύο πολιτικός-του κυβερνώντος κόμματος- ενώ ο δεύτερος δημοσιογράφος-εφημερίδας στηριζούσης την αξιωματική αντιπολίτευση-.Η σύνθεση θα μπορούσε να είναι ακριβώς η αντίθετη,γιατί καταρχήν έτυχε να μην είναι.Δεν πρέπει όμως να εστιάσουμε εκεί.Το ζήτημα που γεννάται είναι άλλο: η υποκειμενικότητα,αν όχι η κομματικοποίηση,μέρους του δημοσιογραφικού κόσμου.Βεβαίως, για να προκύψει το ως άνω  ζήτημα πρέπει να υπάρχει μια κοινή βάση συζήτησης με έρεισμα πάντα τη θεωρία της δημοσιογραφίας ως διδασκομένου επιστητού.

Με έναν απλοϊκό και κατανοητό αλλα συνάμα πλήρη ορισμό θα έλεγε κανείς ότι δημοσιογραφία είναι η επαγγελματική ιδιότητα ενός ατόμου,το περιεχομένο της οποίας συνίσταται στη συλλογή και την μετάδοση-όχι μεταποίηση μέσω μιας νοθείας προσωπικού υποκειμενισμού-ειδήσεων στο ευρύ κοινό ενώπιον του βήματος ενός μέσου μαζικής ενημέρωσης και με εργαλεία όπως η έρευνα,η συνέντευξη,η ιεράρχηση πληροφοριών,η αντικειμενικότητα.

Το κρίσιμο εδώ είναι ότι ο ορισμός αυτός είναι απότοκο της θεωρίας της δημοσιογραφίας και άρα δεδομένο αντικειμενικό,που δεν επιδέχεται-επί της αρχής- τουλάχιστον γραμματικής ερμηνείας.Κατά τη γνώμη μου, τελολογική ερμηνεία αποκλείεται στο βαθμό που καθιστά τον ορισμό άκυρο,εισάγοντας την έννοια ενός υβριδικού μοντέλου δημοσιογράφου- στην πραγματικότητα πολιτικού- υπό το περιτύλιγμα μιας επαγγελματικής ιδιότητας,η οποία σε τίποτα δεν ανταποκρίνεται με την αναμενόμενη από το κοινό αντίστοιχη επαγγελματική συμπεριφορά.  

Είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα η δημοσιογραφία υπό την ευρεία της έννοια δυσκολευόταν διαχρονικά να οριοθετήσει το πλαίσιο δράσης της και να αυτοπεριοριστεί στο δικό της καθαρά επαγγελματικό κομμάτι, με συνέπεια βέβαια τη δημιουργία δημοσιογραφικών κέντρων «στήριξης» και «αντιπολίτευσης» για το εκάστοτε πολιτικό κόμμα.Δεν αναγνωρίζεται τυχαία ως η άτυπη τέταρτη κρατική εξουσία.Στην Ελλάδα όμως, η πλήρης απενοχοποίηση της αναίρεσης του θεωρητικού ορισμού και του ρόλου του δημοσιογράφου έχει συγκεκριμένη ημερομηνία: 

5 Ιουλίου 2015.Μία από τις κρισιμότερες στιγμές της νεοελληνικής ιστορίας,στιγμή ιδεολογικού διχασμού και κοσμοαντιληπτικής σύγκρουσης ανάμεσα σε δύο πόλους,για θέμα που όπως αποδείχθηκε δεν έχριζε ιδιαίτερου βάρους, δεδομένης της μάλλον προκαθορισμένης προσχώρησης του ενός πόλου στη γραμμή του άλλου.Εντός αυτού του πλαισίου ανοίχτηκε και πεδίο ελεύθερο,με τη συμβολή μάλιστα πολλές φορές του πολιτικού συστήματος, στους δημοσιογράφους έτσι ώστε να έχουν τη δυνατότητα έκφρασης μεροληπτικών κρίσεων επί του δημοψηφίσματος, τιθέμενοι τη μια ή την άλλη πλευρά, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μία νέου τύπου κίτρινη δημοσιογραφία: η συστημική δημοσιογραφία-με οποιονδήποτε πολιτικό πόλο και αν τελικά αυτή συντάσσεται-.

Αυτός ο τύπος δημοσιογραφίας τέσσερα χρόνια μετά από εκείνο το δημοψήφισμα υπάρχει ακόμη,το χειρότερο όμως είναι ότι, όπως άλλωστε συνάγεται από την αντιμετώπιση του πολιτικού συστήματος, γίνεται αποδεκτός και προσφέρεται ως κάτι το λελογισμένως αναμενόμενο.Η αλήθεια όμως είναι ότι καμία σχέση δεν έχει ο εκφερόμενος από έναν συννόμως εκλεγέντα εκπρόσωπο του λαού στο ελληνικό Κοινοβούλιο λόγος,ο οποίος χαρακτηρίζεται από τη δημοκρατική νομιμοποίηση της λαϊκής βούλησης,την οποία ο ίδιος βουλευτής τελικά φέρει, εν συγκρίσει με τη μαλλον φτωχή από άποψη ερεισμάτων πολιτική ρητορική ενός δημοσιογράφου,δηλαδή στην τελική ενός ακόμη ελεύθερου επαγγελματία.

Επιδίωξη της Ελλάδας από τα πρώτα χρόνια της ανεξαρτησίας ακόμη ήταν,είναι και πρέπει να συνεχίσει να είναι η πρόοδος σε όλους τους τομείς της δημόσιας σφαίρας,γεγονός που πρακτικά σημαίνει ότι το πολιτικό σύστημα πρέπει κάποια στιγμή να εξετάσει μεταξύ άλλων και την απαλλαγή από τα κακώς κείμενα μιας ανατολίτικης νοοτροπίας πελατειακών σχέσεων ή στην προκειμένη περίπτωση μιας  ξενόφερτης νοοτροπίας εκφυλισμού της δημοσιογραφίας εκ Δύσης ορμώμενης και να διεκδικήσει έναν ρόλο θεσμικότερο και πιο εξορθολογισμένο σε κάθε έκφανση της δράσης του ως πολιτικής οντότητας στο παγκόσμιο σύνολο.