Εμείς τους αγαπάμε τους «Κυνικούς»!

Της Τζαμπαζλή - Δούκα Σωτηρίας



Σήμερα  με τον όρο κυνικός αναφερόμαστε σε κάποιον που χαρακτηρίζεται από την παντελή έλλειψη συναισθηματικής ή ηθικής ευαισθησίας καθώς και  την  πλήρη περιφρόνηση  και αδιαφορία του προς τους κοινά αποδεκτούς κανόνες ευπρέπειας και ηθικής. 

Ο κυνισμός κάνει αυτούς τους ανθρώπους να μοιάζουν κάπως απρόβλεπτοι στις αντιδράσεις τους, αρκετά απαισιόδοξοι...

Φαίνονται απαιτητικοί, σχολαστικοί και ίσως δίνουν την εντύπωση ότι υποκρίνονται, διότι ενώ διατηρούν ένα χαμογελαστό προσωπείο το πραγματικό πρόσωπό τους το αποκαλύπτουν μόνο στους ίδιους και σε κάποιους κοντινούς τους ανθρώπους που τους γνωρίζουν καλά. 
    
Η εκδήλωση του Κυνισμού κατά τον 4ο π.Χ. αιώνα ήταν μια εναντίωση στον καθιερωμένο τρόπο ζωής που ήταν συχνά ασυμβίβαστος με τη λογική. Είχε στόχο να πετύχει ο άνθρωπος αταραξία μέσω της ηθελημένης αποξένωσής του από την κοινωνία και να επιτύχει ευδαιμονία και αυτάρκεια με όσο το δυνατό πιο απλά, προσιτά και φυσικά μέσα.

Η κυνική φιλοσοφία αποτελούσε ολόκληρο σύστημα ζωής, ουσιαστικά μια διαφορετική φιλοσοφία της ζωής την οποία όφειλαν να ακολουθούν αυτοί που  ήθελαν να αποκαλούνται αληθινοί άνθρωποι. Πίστευαν πως οι περισσότεροι άνθρωποι είχαν πλανηθεί και θεωρούσαν τους εαυτούς τους έξυπνους και αξιοπρεπείς, όταν στην πραγματικότητα ήταν καμουφλαρισμένοι απατεώνες, κουτσομπόληδες και ρουφιάνοι. Ως εκ τούτου, δεν τους θεωρούσαν αληθινούς ανθρώπους!

Η φιλοσοφία αυτή δεν περιβαλλόταν από την αίγλη και τον ελιτισμό άλλων φιλοσοφικών συστημάτων, αλλά αποτελούσε ένα σύστημα ιδεών που διδασκόταν μέσα από το πρακτικό της πνεύμα. 

Η Σχολή τους, ιδρύθηκε από τον Αντισθένη (445 - 360 ή 444 - 368),  μαθητή του σοφιστή Γοργίου στη Ρητορική, και εν συνεχεία, στη Φιλοσοφία, του Σωκράτη, στο Κυνόσαργες των Αθηνών, το μόνο γυμνάσιο της πόλεως που δεχόταν μη Αθηναίους πολίτες και ταυτοχρόνως αποτελούσε Ιερό άλσος του Ηρακλέους (από το οποίο άλσος και μετονομάστηκαν άλλωστε τα μέλη σε «Κυνικούς» από «Αντισθενικοί» που λέγονταν αρχικώς).

Παρατηρούμε πως οι ομοιότητες με την συμπεριφορά των σημερινών κυνικών ανθρώπων, έγκειται κυρίως στο επιφανειακό κομμάτι.

Ας δούμε όμως και την άλλη πλευρά… που μας δηλώνει πως, μία μικρή δόση υγιούς κυνισμού μπορεί να αποτελέσει όπλο απέναντι στις καθημερινές απογοητεύσεις της ζωής. 

Αυτό, γιατί τοποθετεί τα πράγματα σε μια πιο ρεαλιστική διάσταση και βοηθάει στο να μην εμμένουμε συναισθηματικά σε στόχους, ιδέες ή ανθρώπους, που τελικά αποδεικνύονται ανάξιοι της αφοσίωσης και των κόπων μας.

Ο κυνισμός μπορεί να μας κάνει πιο διαυγείς κατά τη λήψη σοβαρών αποφάσεων και να προσφέρει σταθερότητα στις διαπροσωπικές μας σχέσεις, στην εργασία μας και γενικά στη ζωή μας. 

Σύμφωνα με ψυχολόγους, ο θυμός των κυνικών μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά όπου απαιτείται ταχύτητα και ακρίβεια. Προετοιμάζει το σώμα και είναι η κινητήριος δύναμη, που θα εκτονώσει όλα τα αποθέματα δημιουργικότητας και ενέργειας.

Η θλίψη δεν έχει μόνο αρνητική επίδραση στη ζωή μας. Μας αναγκάζει σε ένα είδος υψηλής αυτοσυγκέντρωσης που μπορεί να αποβεί ευεργετική για οτιδήποτε με το οποίο καταπιανόμαστε.

 Άλλωστε, το μείγμα κυνισμού-μελαγχολίας-γκρίνιας-θυμού, θεωρείται από πολλούς ειδικούς υπεύθυνο για τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του κόσμου!