CONTAGION: Η ταινία που προέβλεψε τον ΚΟΡΩΝΟΪΟ (Της Μαρίας Γερμαντζίδου)

ΠΗΓΗ: grdiscovery.com

Η ταινία του Στίβεν Σόντερμπεργκ με θέμα μία φονική πανδημία έχει επανέλθει στην επικαιρότητα λόγω του νέου θανατηφόρου ιού που έχει μετατραπεί σε πανδημία.

Η πλοκή είναι η εξής λοιπόν, ένας φονικός ιός (ο φανταστικός MEV-1) ξεσπά στο Χονγκ Κονγκ κι απειλεί τους πάντες. Μια ειδική ομάδα γιατρών από όλον τον πλανήτη έχει πλέον την ευθύνη να σώσει την κατάσταση.Μία ταξιδιώτισσα παίρνει ξηρούς καρπούς από ένα μπολ στο μπαρ του αεροδρομίου, πριν δώσει την πιστωτική της κάρτα στον σερβιτόρο. Μια επαγγελματική συνάντηση ξεκινά με ανταλλαγή χειραψιών. Ένας άνδρας βήχει σε ένα κατάμεστο λεωφορείο… Μία επαφή… Μια στιγμή… Και ένας φονικός ιός έχει ήδη εξαπλωθεί που σκότωσε εκατομμύρια ανθρώπους σε λιγότερο από έναν χρόνο.

Το καθηλωτικό σενάριο του Σκοτ Ζ. Μπερνς του αμερικανικού περιπετειώδης θρίλερ, παραγωγής 2011, σε σκηνοθεσία Στίβεν Σόντερμπεργκ με τους πρωταγωνιστές  Μαριόν Κοτιγιάρ, Ματ Ντέιμον, Λώρενς Φίσμπερν, Τζουντ Λο, Γκουίνεθ Πάλτροου και Κέιτ Γουίνσλετ, έχει αφήσει άφωνο το παγκόσμιο κοινό με την «προφητεία που πραγματοποιήθηκε».

Λίγα λόγια την ταινία

Το πρότζεκτ ανακοινώθηκε το Φεβρουάριο του 2010 με τους Ματ Ντέιμον και Τζουντ Λο να πρωταγωνιστούν, στη δεύτερη συνεργασία τους μετά την ταινία Ο Ταλαντούχος Κύριος Ρίπλεϊ (The Talented Mr. Ripley) το 1999. Τον ίδιο μήνα ανακοινώθηκαν οι συμμετοχές των Κέιτ Γουίνσλετ και Μαριόν Κοτιγιάρ. Ο Σόντερμπεργκ έλαβε τη συνεργασία του Κέντρου Ελέγχου Ασθενειών και δούλεψε μαζί με επιστημονικούς συμβούλους για την ταινία.

Με προϋπολογισμό 60.000.000 δολάρια, τα γυρίσματα ξεκίνησαν το Σεπτέμβριο του 2010 και ολοκληρώθηκαν τον Ιανουάριο του 2011. Τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στο Χονγκ Κονγκ, στην Ατλάντα, στο Σικάγο, στο Σαν Φρανσίσκο, στη Γενέβη και στο Λονδίνο.

Το «Contagion» άνοιξε στην 1η θέση με 22,4 εκατομμύρια δολάρια το πρώτο σαββατοκύριακο.Στην Αμερική οι συνολικές εισπράξεις έφτασαν τα 75,6 εκατομμύρια δολάρια ενώ στον υπόλοιπο κόσμο απέφερε 59,8 εκατομμύρια δολάρια, συγκεντρώνοντας συνολικά 135,4 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως.

Την Κυριακή 8 Μαρτίου 2020, το «Contagion» σκαρφάλωσε στο No. 5 του iTunes Movie Charts, παρά το γεγονός ότι η ταινία βγήκε πριν από μία δεκαετία. Είναι εκπληκτικό το πώς μπορεί μία ταινία να φτάσει στην κορυφή, εάν μελετήσει ο δημιουργός γεγονότα κι εκ των υστέρων θεωρίες συνωμοσίας!

Τι συμβαίνει πιο αναλυτικά στην ταινία

Μέσα σε λίγες μέρες μία πανδημία εξαπλώνεται γοργά σε όλο τον κόσμο. Παρά τις προσπάθειες της επιστημονικής κοινότητας, του CDC (Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων) και όλων των αρμόδιων φορέων, δεν υπάρχει θεραπεία, εμβόλιο ή σχέδιο για να αναχαιτιστεί η εξάπλωση του μυστηριώδους ιού.

Όπως εξηγεί μία γιατρός (Τζένιφερ Ελ) στο Κέντρο για τον Έλεγχο Λοιμωδών της ταινίας: «Κάπου στον κόσμο το λάθος γουρούνι συνάντησε τη λάθος νυχτερίδα».

Ημέρα πρώτη: Ο ιός μεταδίδεται από το ένα ζώο στο άλλο και από εκεί σε έναν αρχιμάγειρα σε καζίνο του Χονγκ Κονγκ, ο οποίος ακουμπάει την Μπεθ (Γκουίνεθ Πάλτροου) χωρίς να πλύνει τα χέρια του.

Ημέρα δεύτερη: Η Μπεθ Έμχοφ (Γκουίνεθ Πάλτροου) επιστρέφει από το επαγγελματικό της ταξίδι στο Χονγκ Κονγκ με μία στάση στο αεροδρόμιο του Σικάγο, όπου κάνει έρωτα με τον πρώην σύντροφό της. Η Μπεθ (Γκουίνεθ Πάλτροου) αρρωσταίνει και πιστεύει ότι οφείλεται στο τζετ λαγκ. Επιστρέφει στο σπίτι της στη Μινεάπολη και μεταδίδει τον ιό στο γιο της Κλαρκ και στο σύζυγό της Μιτς (Ματ Ντέιμον).

Ημέρα τέταρτη: Κείτεται νεκρή στην Εντατική, τη στιγμή που οι γιατροί λένε στον σοκαρισμένο σύζυγo της Μιτς (Ματ Ντέιμον) ότι δεν ξέρουν πού οφείλεται ο θάνατός της.

Όταν η Μπεθ και ο Κλαρκ πεθαίνουν, ο Μιτς (Ματ Ντέιμον) μπαίνει σε καραντίνα όπου οι γιατροί συνειδητοποιούν ότι έχει ανοσία στον μυστηριώδη ιό.

Ήδη από τη δεύτερη μέρα, στο Χονγκ Κονγκ και στο Λονδίνο, άνθρωποι αρχίζουν να παρουσιάζουν την ίδια ασθένεια και αρχίζουν να εκδηλώνουν τα μυστηριώδη συμπτώματα: έντονο βήχα και πυρετό, σπασμούς κι εγκεφαλική αιμορραγία που οδηγούν στον θάνατο.

Ημέρα Πέμπτη: Στη Μινεάπολη, στο Σικάγο, στο Λονδίνο, στο Παρίσι, στο Τόκιο και στο Χονγκ-Κονγκ τα κρούσματα αυξάνονται με καταιγιστική ταχύτητα: ένα, τέσσερα, δεκαέξι, εκατοντάδες, χιλιάδες… Ο ιός εξαπλώνεται με γρήγορους ρυθμούς μέσω των αναρίθμητων ανθρώπινων διαδράσεων μιας συνηθισμένης ημέρας. Πανδημία.

Ημέρα έκτη και μετά: Το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου Ασθενειών και η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας κάνουν υπέρτατες προσπάθειες ερευνώντας τον ιό, ο οποίος έχει αρχίσει να εξαπλώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ο υποδιευθυντής Τσίβερ (Λόρενς Φίσμπερν) προσπαθεί να συγκρατήσει τον πανικό που έχει επικρατήσει στην κοινή γνώμη, παρά τις προσωπικές του ανησυχίες, και στέλνει μια θαρραλέα, νέα γιατρό (Κέιτ Γουίνσλετ) κατευθείαν στην πηγή του κακού.

Την ίδια στιγμή, εν μέσω αντιδράσεων για το πιθανό εμβόλιο, το οποίο δοκιμάζει πρώτη, η δρ. Λεονόρα Οράντες (Μαριόν Κοτιγιάρ) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας προσπαθεί να αναλύσει την πορεία των κρουσμάτων που θα την οδηγήσει στην πηγή του κακού που αντιμετωπίζουν. Καθώς ο αριθμός των θυμάτων αυξάνεται ραγδαία κι ο κόσμος προσπαθεί να προστατεύσει τόσο τον εαυτό του όσο και τους αγαπημένους του σε μια κοινωνία που καταρρέει, ένας ακτιβιστής μπλόγκερ (Τζουντ Λο) ισχυρίζεται ότι η κοινή γνώμη δεν έχει μάθει όλη την αλήθεια σχετικά με το τι συμβαίνει, πυροδοτώντας μια επιδημία παράνοιας και τρόμου εξίσου επικίνδυνη με τον ίδιο τον ιό.

Τι κοινά έχει με το νέο κορωνοϊό ( COVID-19)

Η ταινία ξεκινάει με μία γυναίκα να βήχει στο αεροδρόμιο του Χονγκ Κονγκ. Πρόκειται για παραθαλάσσια περιοχή και σημαντικός λιμένας της Κίνας, πρώην Βρετανική αποικία. Βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας. Την ίδια στιγμή δείχνει έναν εργαζόμενο σερβιτόρο να ιδρώνει και να βήχει. Στη συνέχεια δείχνει τα άτομα τα οποία συναναστράφηκαν με τη γυναικά του αεροδρομίου. Κι αυτοί τα ίδια συμπτώματα. Πυρετός, βήχας, πονόλαιμος, πνευμονία, δυσκολία αναπνοής και στη συνέχεια..θάνατος. Μετά από έρευνες και μελέτες, οι επιστήμονες καταλήγουν ότι πρόκειται για είδος πνευμονίας. Βέβαια, στην ταινία οι θανόντες είχαν σπασμούς κι εγκεφαλική αιμορραγία, αλλά κάτι τέτοιο με τον νέο κορωνοϊό δεν ισχύει.

Ο Covid-19 προήλθε από την Ουχάν, πρωτεύουσα της επαρχίας Χουπέι στην ηπειρωτική Κίνα. Ένα νοσοκομείο της Ουχάν κοινοποίησε στις 27 Δεκεμβρίου 2019 το τοπικό κέντρο για την καταπολέμηση και πρόληψη ασθενειών και τις υγειονομικές επιτροπές. Στις 31 Δεκεμβρίου, το Κέντρο της Ουχάν παραδέχτηκε ότι υπήρχε ένα σύμπλεγμα άγνωστης πνευμονίας στην αγορά θαλασσινών Χουανάν. Η πιθανή επιδημία σύντομα προσέλκυσε την κρατική προσοχή, συμπεριλαμβανομένης της προσοχής της Εθνικής Επιτροπής Υγείας στο Πεκίνο, η οποία έστειλε εμπειρογνώμονες στην Ουχάν την επόμενη μέρα.

Στις 8 Ιανουαρίου, αναγνωρίστηκε ένας νέος κορωνοϊός ως η αιτία της πνευμονίας.  Η αλληλουχία του ιού δημοσιεύθηκε σύντομα σε μια βάση δεδομένων ανοικτής πρόσβασης. Τα μέτρα που ελήφθησαν από την Κίνα επαινέθηκαν σε μεγάλο βαθμό από πολλούς, συμπεριλαμβανομένης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Τα συμπτώματα είναι τα εξής: καταρροή, πονόλαιμος, πυρετός, βήχας, πνευμονία και δυσκολία στην αναπνοή. Στην ταινία κανένας δεν έζησε από τον ιό, αλλά στην πραγματικότητα πολλοί άνθρωποι βγαίνουν νικητές από τον Γολγοθά.

Τα περισσότερα κρούσματα-εκτός Κίνας-εντοπίσθηκαν στις ΗΠΑ. Στην ταινία, εντός ενός χρόνου, πάνω από 10 εκατομμύρια άνθρωποι μολύνθηκαν, καθώς στην πραγματικότητα ολοένα και αυξάνεται ο αριθμός των κρουσμάτων κορωνοϊού στις ΗΠΑ, οι οποίες και θρηνούν ήδη 54.841 νεκρούς από την πανδημία. Στις 27 Απριλίου 2020 σημειώθηκαν πάνω από 964.937 άνθρωποι που βρέθηκαν θετικοί στον κορωνοϊό. Κι αυτός ο αριθμός αυξάνεται.

Ο ιός περνά από νυχτερίδα σε γουρούνι κι από εκεί στον άνθρωπο. Ακριβώς αυτό που διαβάζετε. Στην ταινία μια νυχτερίδα ρίχνει ένα κομμάτι μπανάνας-ενώ το έτρωγε-στο χοιροστάσιο και στη συνέχεια το καταβροχθίζει ένα γουρούνι. Αυτό καταλήγει στο σφαγείο για κατανάλωση του κρέατος του, με αποτέλεσμα ο ιός να περάσει στους ανθρώπους. Κάθε ιός μεταδίδεται από τα σταγονίδια και το άγγιγμα από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Επιστήμονες πιστεύουν ότι ο νέος φονικός κορωνοϊός, που έχει προκαλέσει το θάνατο άνω των 11.000 ανθρώπων ανά την υφήλιο, ίσως προήλθε και αυτός από νυχτερίδες. Στη Νew York Post μια εκ των ειδικών, στους οποίους αποφάνθηκαν οι δημιουργοί της ταινίας, η Λόρι Γκάρετ, πρώην αξιωματούχος στον τομέα Παγκόσμιας Υγείας του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων και συγγραφέας του μπεστσέλερ «The Coming Plague: Newly Emerging Diseases in a World Out of Balance», που κυκλοφόρησε το 1994, δήλωσε ότι «οι νυχτερίδες έχουν υψηλό δείκτη ιών στο σάλιο τους». Αλλά κανένας απ’ αυτούς τους ιούς δεν βλάπτει τις ίδιες τις νυχτερίδες, καθώς λειτουργούν ως αμυντικός μηχανισμός για την αποτροπή θηρευτών.

Παρ’ όλα αυτά οι Κινέζοι μένουν αδιόρθωτοι αφού συνεχίζουν την κατανάλωση άγριων ζώων (φίδια, νυχτερίδες, πογκολίνους, γάτες, σκύλους). Τι κι αν μεταδόθηκε ο ιός σε όλο τον πλανήτη, τι κι αν η παγκόσμια οικονομία κατέρρευσε, οι αγορές είναι ανοιχτές για να πουλήσουν το κρέας αυτών των ειδών. Ως απόδειξη είναι το βίντεο της «Daily Mail». Μπορεί η Shenzhen να έγινε η πρώτη πόλη της Κίνας που θα απαγορεύσει στη 1 Μαΐου 2020 την πώληση και κατανάλωση κρέατος σκύλου και γάτας, αλλά υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος.. 

Άραγε οι νυχτερίδες τι θα απογίνουν;

Θεωρίες συνομωσίας, πανικός και οι..κεδροσκόποι. Στην ταινία ο Τζουντ Λο ενσαρκώνει το ρόλο ενός ανενδοίαστου μπλόγκερ, που υποστηρίζει  ότι η κοινή γνώμη δεν έχει μάθει όλη την αλήθεια σχετικά με αυτό που συμβαίνει, πυροδοτώντας μια επιδημία παράνοιας και τρόμου εξίσου επικίνδυνη με τον ίδιο τον ιό. Ενώ ισχυρίζεται ότι ένα φυτό, η forsythia, μπορεί να προστατεύσει τον ανθρώπινο οργανισμό.

Επόμενο είναι να έχει πολλούς υποστηρικτές, αφού στο ιστολόγιο του δημοσίευσε ένα βίντεο που είναι άρρωστος και παίρνει αυτό το φάρμακο, «αυτό εδώ είναι μπορεί να σκοτώσει τον ιό. Θα το δοκιμάσω τώρα κι αν μέχρι αύριο ζω, σημαίνει πως βρέθηκε η γιατρειά». Οι ουρές στα φαρμακεία την επόμενη μέρα ήταν πάνω από τρία μέτρα. Όταν όμως ο φαρμακοποιός ανακοίνωνε πως εξαντλήθηκαν τα αποθέματα; Μπορείτε να φανταστείτε τι επακολούθησε.. Όσον αφορά τα πολυκαταστήματα; Οι πολίτες ξεσήκωσαν τα ράφια και οι διαρρήξεις αυξήθηκαν.

Στην πραγματικότητα σημειώθηκαν παρόμοια περιστατικά, ας πάρουμε για παράδειγμα τα χαρτιά υγείας και τα μακαρόνια. Ειδικά τις πρώτες μέρες και πριν το πρώτο επιβεβαιωμένο κρούσμα στην Ελλάδα, επικρατούσε πανικός σε κάθε πόλη. Όσον αφορά τις διαρρήξεις, κάθε εβδομάδα ανακοινώνεται τουλάχιστον μία διάρρηξη, κλοπή ή ληστεία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι της 26 Απριλίου, που έγινε διάρρηξη στο στέκι της Αγάπης στο Αίγιο και πήραν τα γεύματα απόρων. Επίσης στο διαδίκτυο και στο dark web κυκλοφορούν «φαρμάκων» που μπορούν να καταπολεμήσουν τον ιό και φυσικά οι θεωρίες συνωμοσίας διασπείρονται από αφτί σε αφτί.

Η καθυστέρηση του ΠΟΥ για να κυρήξει πανδημία και η ηθελημένη άγνοια. Στο «Contagion» άργησαν να ανακοινώσουν τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την ασφάλεια του πολίτη, καθώς και την επικινδυνότητα του. Ο ΠΟΥ, οι ειδικοί, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ..

Στην πραγματικότητα ακολουθείται το ίδιο μοτίβο. Ο ΠΟΥ σε διάστημα λιγότερο 14 ημερών, ανακοίνωνε πως δε πρόκειται για πανδημία, αλλά πανδημία. Μετά αυτό αντιστράφηκε. Πως γίνεται με τόσους θανάτους σε μία χώρα να μη πρόκειται για σίγουρη πανδημία; Δεν θα ταξίδευε κανείς στο εξωτερικό; Να που έγινε. Όλοι οι Κινέζοι επιχειρηματίες πηγαινοερχόντουσαν στην Ιταλία. Τα αποτελέσματα της γειτονικής ευρωπαϊκής χώρας είναι γνωστά.

Η στρατηγική που ακολούθησε ο Ντόναλντ Τραμπ δέχεται σκληρή κρητική και μάλιστα, στις 14 Απριλίου, η δημοσιογράφος του CBS τον έφερε σε πολύ δύσκολη θέση, στην καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου για τον Covid-19. «Τι κάνατε τον προηγούμενο μην, τον Φεβρουάριο, όταν η πανδημία κάλπαζε;» τον ρώτησε χαρακτηριστικά με τον ίδιο να απαντά: «Έκανα το καλύτερο δυνατό». Ο ίδιος πάντως δεν έμεινε εκεί, καθώς λίγος αργότερα ανέβασε στο Twitter ένα βίντεο με κατηγορίες εναντίον των ΜΜΕ, τονίζοντας ότι τα Μέσα υποτίμησαν την κατάσταση.

Υπάρχουν πολλές παρόμοιες ταινίες που χαρακτηρίζονται ως «προφητείες». Πρόσφατα βγήκε και μία σειρά στο Netflix που πρόκειται για τον ιό της γρίπης. Μέχρι όμως να γράψουμε για αυτήν, μπορείτε να αναζητήσετε την ταινία «CONTAGION» στο διαδίκτυο και να την απολαύσετε. Για να πάρουμε και το τεχνικό κομμάτι, το μοντάζ του Stephen Mirrione σε συνδυασμό με τη μουσική του Κλιφ Μαρτίνεζ αυξάνουν το άγχος και την περιέργεια. Τα πλάνα είχαν τον κατάλληλο φωτισμό και λήψεις, ώστε να μην είναι ανιαρό το οπτικό κομμάτι.

Bonus

Η γιατρός και επιστημονική σύμβουλος της ταινίας, Τρέισι ΜακΝαμάρα, ανέφερε πως το μήνυμα της ταινίας πρέπει να παρακινήσει τις κυβερνήσεις να προετοιμαστούν για την πιθανότητα μίας ανάλογης έκβασης. Η καθηγήτρια Παθολογίας στο Western University of Health Sciences δήλωσε στο BuzzFeed, ότι δεν της προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η ταινία είναι ξανά δημοφιλής.

«Ελπίζω ότι αν τη δουν ξανά οι πολίτες, όπως και οι ομοσπονδιακοί και κρατικοί αξιωματούχοι, θα συνειδητοποιήσουν ότι η ταινία αφορά το τι μπορεί πραγματικά να συμβεί σε μία νέα πανδημία και θεωρώ ότι πρέπει να τη λάβουν πολύ πιο σοβαρά υπόψιν τους» δήλωσε η ΜακΝαμάρα, η οποία έχει ασχοληθεί επίσης με τον ιό του Δυτικού Νείλου. Και πρόσθεσε: «Εύχομαι ότι τώρα έδωσαν πολύ μεγαλύτερη προσοχή από ό,τι όταν βγήκε η ταινία στις αίθουσες, καθώς στην πραγματικότητα ήταν μία προειδοποίηση προς την ομοσπονδιακή κυβέρνηση ότι αυτό που περιγράφεται θα μπορούσε να συμβεί και πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι».

Μεταξύ άλλων, η Τρέισι ΜακΝαμάρα επισήμανε δύο κοινά σημεία μεταξύ της ταινίας και της επιδημίας του COVID-19: Την ταχεία εξάπλωση της νόσου μέσω της επαφής και τη μακρά διαδικασία όσον αφορά την παραγωγή εμβολίου, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις ειδικών πιθανώς θα χρειαστούν 18 μήνες.

Μαρία Γερμαντζίδου, Δημοσιογράφος