Οι γυναίκες στα έργα του Τζ.Ρ.Ρ. Τόλκιν

Οι γυναίκες στα έργα του Τζ.Ρ.Ρ. Τόλκιν

Επιμέλεια - Κείμενο: Ζωή Κουφαλέξη

Έχει παρατηρηθεί πολλές φορές το γεγονός ότι ο καθηγητής δεν έχει δημιουργήσει πολλές γυναικείες φιγούρες στα έργα του. Και το ότι, ακόμα κι αν υπάρχουν, δεν κατέχουν σημαντικούς ρόλους στην εξέλιξη της ιστορίας. Δεν συμφωνώ καθόλου με αυτή την άποψη και αφήστε με να το αποδείξω: 

Καταρχήν, πρέπει πρώτα απ' όλα να κοιτάξουμε την εποχή στην οποία έζησε ο Τόλκιν και τι τον επηρέασε πολιτιστικά και κοινωνικά. Χωρίς κάτι τέτοιο, θα νόμιζε κανείς πως πρόκειται για έναν μισογύνη άντρα, που δεν τον ενδιαφέρει να προβάλλει τις γυναίκες στα έργα του και πως δεν τις θεωρεί δυνατές, έξυπνες και ανεξάρτητες. Έζησε λοιπόν, στον 19ο και 20ο αιώνα, μια εποχή καθοριστική για τα δικαιώματα της γυναίκας, ωστόσο οι αρχές του 1900 ήταν χρόνια αναταραχής και μάχης για αυτές. 

Τις νοικοκυρές, τις μοδίστρες, τις μανάδες. Δεν επιτρεπόταν να δουλεύουν σε πολλά επαγγέλματα και να εκφράζονται ελεύθερα όπως οι άντρες και η κοινωνία περίμενε από αυτές να είναι πάντα υπομονετικές, σιωπηρές και καθυποταγμένες. Πολύ λίγες έκαναν την εξαίρεση, και έπρεπε πρώτα απ' όλα να παλέψουν με την άποψη της κοινωνίας γι' αυτές και την ευκολία του κόσμου να ονομάζει "ελευθέρων ηθών" οποιαδήποτε γυναίκα δεν δεχόταν να μένει φυλακισμένη σε νόμους και κανόνες φτιαγμένους από άντρες, και να κυνηγήσει μόνη της την τύχη της.

Ακόμα και η ίδια η σύζυγος του Τόλκιν ήταν ένα παράδειγμα της εποχής, μια έξυπνη κι ευγενική γυναίκα, που όμως δεν μπορούσε να είναι ανεξάρτητη από κάποιον άντρα και να κάνει τα όνειρά της πραγματικότητα. Ο ίδιος την αγαπούσε πολύ, έζησαν μαζί για πάρα πολλά χρόνια μέχρι που εκείνη πέθανε κι αυτός την ακολούθησε 2 χρόνια αργότερα. Η σύζυγός του αποτέλεσε την έμπνευση για την δημιουργία της Λούθιεν και της Άργουεν. 

Δύο αγγελικά όμορφων και δυνατών χαρακτήρων. Δύο γυναίκες που πάλεψαν και υπέφεραν εξαιτίας της αγάπης τους και έμειναν για πάντα πιστές. Ωστόσο, οι γυναίκες στο έργο του μπορούν και να κυβερνούν ολόκληρα βασίλεια καθώς και να γίνονται πολεμίστριες. Ιδιότητες κυρίως αντρικές, στην εποχή που έζησε ο Τόλκιν.

Αρκεί μόνο να κοιτάξουμε τον χαρακτήρα της Γκαλάντριελ, της Έογουιν, της Χρυσομουριάς, ακόμα και της Σέλομπ. Όλες ηγετικές φιγούρες στον τομέα τους. Η Γκαλάντριελ είναι Βασίλισσα των Ξωτικών, ένα πανάρχαιο, πανέμορφο, πανίσχυρο πλάσμα που είναι δυνατόν να διαφθαρεί αλλά κερδίζει το τεστ που βάζει η ίδια στον εαυτό της και αποσύρεται στα Νησιά της Δύσης όταν καταλαβαίνει πως η εποχή των Ξωτικών τελειώνει. Στην τρίτη ταινία του Χόμπιτ, θα τη δούμε να πολεμά τον Σάουρον, την πηγή όλου του κακού στη Μέση Γη. Πρόκειται λοιπόν, για έναν σπουδαίο γυναικείο χαρακτήρα που βοηθά πολύ στην εξέλιξη της ιστορίας. Και θα δούμε τον Δεκέμβριο του 2014 ακριβώς πώς.

Και η Έογουιν είναι πολύ δυνατή φιγούρα. Είναι μόνη της σε ένα κρύο και αφιλόξενο παλάτι, να φροντίζει τον θείο βασιλιά της, ο οποίος έχει αρχίσει να αρρωσταίνει και να αδυνατεί να κυβερνήσει. Η ίδια δεν αντέχει να μένει παγιδευμένη και τα κελιά είναι ο μεγαλύτερός της φόβος. Δεν τρέμει ούτε μια στιγμή τον θάνατο και έχει ως όνειρό της να βγει στη μάχη και να πολεμήσει. Κάτι που και στην δική της φανταστική εποχή, ήταν αδιανόητο. Επέλεξε όμως να υπομείνει και να φροντίσει, καθώς και να κρατήσει ενωμένο το λαό της με κάθε τρόπο. Τι ισχύ έχει η φυσική δύναμη μπροστά στην θυσία και την φροντίδα, την υπομονή και το θάρρος αυτής της γυναίκας; Ωστόσο, καταφέρνει στο τέλος να ντυθεί πολεμιστής και να βγει στη μεγαλύτερη μάχη που έχει δει ποτέ, βγαίνοντας νικήτρια και χάνοντας τον θείο της που πεθαίνει γενναία πολεμώντας.

Ας δούμε τώρα την Άργουεν. Πρόκειται για άλλη μια Ξωτικιά πριγκίπισσα, την εγγονή της πανάρχαιας Γκαλάντριελ. Είναι μισή Ξωτικό και μισή Άνθρωπος, οπότε της δίνεται η επιλογή να παραμείνει Ξωτικό και να ζήσει για πάρα πολλά χρόνια χωρίς ποτέ να πεθάνει ή να γίνει θνητή και να ζήσει με τη μεγάλη της αγάπη, εκείνον που αργότερα παντρεύεται και ζει μαζί του μέχρι αυτός να πεθάνει, τον Άραγκορν. Παραβλέπει τις συμβουλές του πατέρα της και αδιαφορεί για τις συνέπειες. Εγκαταλείπει την ίδια την αθανασία για χάρη της αγάπης της. Δεν θέλει την ύψιστη δύναμη να εγκαταλείψεις την ίδια σου τη ζωή και να απαρνηθείς την αθανασία;

Καταλήγω, λοιπόν, στο συμπέρασμα ότι ένας καθολικός καθηγητής Οξφόρδης στις αρχές του 1900 προβάλλει τους γυναικείους ρόλους ως πιο ισχυρούς, έξυπνους και ανεξάρτητους απ' ο,τιδήποτε έχουμε δει στις ταινίες και τα βιβλία του νέου αιώνα, παρ' όλο που η εποχή του θα έπρεπε να τον έχει επηρεάσει βαθιά. Εκείνος, ωστόσο, προτίμησε να αναδείξει τις καλύτερες πλευρές μιας γυναίκας και να αψηφήσει τις απόψεις των συγχρόνων του.

Επιμέλεια - Κείμενο: Ζωή Κουφαλέξη

Υ.Γ.: Αν τα παραδείγματα σας φαίνονται λίγα, πείτε μου να σας παρουσιάσω και περισσότερα. Ευχαριστώ.