Από τους Συνταγματάρχες στον Ιωαννίδη

...του Θεοχαράκη Ηλ. Μιχαήλ

Απρίλιος 1967. Η χώρα βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο μετά από δυο χρόνια έντονης πολιτικής ανωμαλίας γνωστή και ως «Αποστασία» και οι πληγές του εμφυλίου είναι ακόμα φρέσκες. Διάχυτη ήταν η πεποίθηση ότι στις επερχόμενες εκλογές θα κέρδιζε η Ένωση Κέντρου και θα επανερχόταν θριαμβευτικά στην εξουσία υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου.

Πολλοί «εκ δεξιών» (Παλάτι, στρατιωτικοί κ.α.)  θεωρούν τον Γ. Παπανδρέου απειλή. Μάλλον γιατί αν και ανήκε σε κεντρώο κόμμα είχε καποιες αριστερές τάσεις. Εκμεταλλευόμενοι τη δυσαρέσκεια αυτή, τρεις άνδρες, οι συνταγματάρχες Γεώργιος Παπαδόπουλος και Νικόλαος Μακαρέζοςμε επικεφαλή τον ταξίαρχο Στυλιανό Παττακό,καταλύουν το δημοκρατικό πολίτευμα. Έως τις 3:30 τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου το στρατιωτικό κίνημα είχε επικρατήσει αναίμακτα.Οι πραξικοπηματίες έβαλαν σε εφαρμογή το ΝΑΤΟικό σχέδιο «Προμηθεύς», για την αντιμετώπιση του κομμουνιστικού κινδύνου, με αποτέλεσμα να κινηθούν όλες οι στρατιωτικές μονάδες της Αττικής.

Μέχρι και το 1972 η γνωστή σε όλους «Χούντα» συνεχίζει την αντιδημοκρατική της διακυβέρνηση σχεδόν ανενόχλητα. Η επόμενη χρονιά όμως τους βρίσκει αντιμέτωπους με τους οργισμένους και αγανακτισμένους φοιτητές. Στις αρχές του ’73 γίνεται δύο φορές κατάληψη της Νομικής σχολής Αθηνών. Τον Οκτώβριου του ίδιου έτους ο πλέον «πρόεδρος της Δημοκρατίας» Γ. Παπαδόπουλος  διόρισε πολιτική κυβέρνηση τη νέα μεταβατική κυβέρνηση του Σπύρου Μαρκεζίνη η οποία ως κύρια αποστολή της είχε την  προπαρασκευή και διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών την 10ηΦεβρουαρίου 1974 ενώ ταυτόχρονα παραιτήθηκαν όλοι οι στρατιωτικοί από τις καίριες θέσεις που κατείχαν.

Τον Νοέμβριο όμως η σύγκρουση με τους φοιτητές κορυφώνεται. Στις 14 του μηνός οι φοιτητές πραγματοποιούν συνέλευση στη Νομική σχολή, έπειτα πορεία ενώ αργότερα αποφασίζεται η κατάληψη της Πολυτεχνικής σχολής. Η σύγκρουση με την αστυνομία δεν αργεί καθώς οι καταληψίες δεν οπισθοχωρούν και δυο μέρες μετά ανακοινώνεται κι ο πρώτος νεκρός. Τα μεσάνυχτα της 17ης Νοεμβρίου κάνουν την εμφάνιση τους τα πρώτα τανκς. Οι φοιτητές αρνούνται να εγκαταλείψουν και ο επικεφαλής διατάζει να γκρεμιστεί η πύλη του Πολυτεχνείου και έτσι διαλύεται η κατάληψη. Ο στρατός επιτρέπει την ελεύθερη δίοδο του κόσμου αλλά η αστυνομία καραδοκεί και προχωρεί σε συλλήψεις και ξυλοδαρμούς. Σύμφωνα με το πόρισμα του εισαγγελέα Τσεβά δεν υπάρχουν θύματα στο χώρο του Πολυτεχνείου. 

Λίγες μέρες αργότερα, την 25η Νοεμβρίου, ο Δημήτρης Ιωαννίδης (του οποίου μεγάλη ήταν η συμβολή κατά το πραξικόπημα του ’67 ως διοικητής της Σχολής Ευελπίδων) ως επικεφαλής πολλών αξιωματικών ανατρέπει τον Παπαδόπουλο και την Κυβέρνηση Μαρκεζίνη εκμεταλλευόμενος τα πρόσφατα γεγονότα. Ο ίδιος είναι εκφραστής της αδιάλλακτης "σκληροπυρηνικής" πτέρυγας του καθεστώτος και αντίθετος σε κάθε επικείμενη φιλελευθεροποίηση την οποία προσπαθούσε να φέρει ομαλά ο Παπαδόπουλος. 

Ο Ιωαννίδης δεν λαμβάνει για τον εαυτό του κάποιο πολιτικό αξίωμα αλλά ουσιαστικά αυτός είναι ο αρχηγός και προτιμά να εργάζεται σε παρασκηνιακό επίπεδο λαμβάνοντας τότε τον βαθμό του ταξίαρχου. Η Χούντα του  είναι πολύ σκληρότερη από εκείνη του Παπαδόπουλου. Όλοι οι αμνηστευμένοι πολιτικοί εξορίζονται εκ νέου, ακόμα και αριστεροί πολίτες και ηθοποιοί που δεν αποτελούν κίνδυνο για το νέο καθεστώς. 

Διακηρυγμένος στόχος του ήταν ο απόλυτος έλεγχος της πολιτικής ζωής από τον στρατό και η προκήρυξη εκλογών το 1978. Απώτερος στόχος όμως ήταν η ανατροπή του Αρχιεπίσκοπου Μακαρίου την οποία και επέτυχε τον Ιούλιο του ’74. Η ανατροπή όμως του Μακαρίου αποτέλεσε την αφορμή για την εισβολή και την κατάληψη του βορειοανατολικού τμήματος της Κύπρου από την Τουρκία, την ίδια ώρα που ο Ιωαννίδης απέκλειε το ενδεχόμενος της εισβολής. Μετά από αυτά, ομόφωνη  η ηγεσία πλην του Ιωαννίδη παραδίδει την εξουσία στους πολιτικούς. Τον Αύγουστο ο Ιωαννίδης τίθεται σε διαθεσιμότητα και αποστρατεύεται με το βαθμό του υποστράτηγου...

(Στις 15 Ιανουαρίου 1975 εκδόθηκε το Δ΄ Ψήφισμα της Ε΄ Αναθεωρητικής Βουλής που όριζε τη διενέργεια δίκης των «Απριλιανών». Η Δίκη τελικά ξεκίνησε έξι μήνες μετά και διήρκεσε ακριβώς ένα μήνα. Κατά τη διάρκεια της δίκης ο Ιωαννίδης δεν διασταύρωσε ούτε μία φορά το βλέμμα του με τον Γ. Παπαδόπουλο. σύμφωνα με την απόφαση που εκδόθηκε, όπως αυτή στη συνέχεια μετατράπηκε, ο Δ. Ιωαννίδης καταδικάστηκε σε στρατιωτική καθαίρεση, ισόβια κάθειρξη για το αδίκημα της εσχάτης προδοσίας, καθώς και σε ισόβια για ηθική αυτουργία σε ανθρωποκτονίες και συνολική κάθειρξη 25 ετών για ηθική αυτουργία σε απόπειρα ανθρωποκτονίας για την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Ακόμη, καταδικάστηκε σε φυλάκιση 14 ετών για το αδίκημα της ηθικής αυτουργίας σε ένωση προς στάση αξιωματικών εν ενεργεία, εν καιρώ γενικής επιστρατεύσεως και άλλες μικρότερες ποινές.)