Από την κα. Βάσω Κόλλια
Η οικονομική κρίση ήταν ένα τεστ αντοχής που η Γηραιά Ήπειρος επιχείρησε να περάσει, χωρίς μεγάλα ρίσκα. Με συντηρητικές αποφάσεις. Με επιφυλακτικότητα. Χωρίς τελικά να πείσει κανέναν, και κυρίως τους πολίτες της, ότι έχει την πρόθεση να μείνει ενωμένη διαχρονικά. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εμφανίζεται σήμερα πολυδιασπασμένη, ίσως περισσότερο από ποτέ. Έχουν έλθει στην επιφάνεια όλα τα προβλήματα που δημιούργησαν οι αποφάσεις που δεν πήρε. Λείπει μια ισχυρή, ακλόνητη βάση για μια Ευρωπαϊκή δημοκρατία ενώ κυριαρχεί ανεξέλεγκτη η "ιδεολογία του χρήματος", ένας στυγνός και κυνικός χρηματοοικονομικός ανταγωνισμός.
Η Ευρώπη όπως έχει διαμορφωθεί έχει πάψει να αρέσει και απομακρύνεται από τους λαούς της. Δεν ακολουθεί πλέον πολιτικές συνειδητής αλληλεγγύης ανάμεσα στα κράτη-μέλη, σε βορρά και νότο, κέντρο και περιφέρεια. Τα εγγενή προβλήματα της που επιμελώς τα είχε κρύψει "κάτω από το χαλί" επανέρχονται δυναμικά στο προσκήνιο. Το ευρωπαϊκό όνειρο ξεθωριάζει.
Αποτέλεσμα, ένα ντόμινο αποσχιστικών -αυτονομιστικών τάσεων που ακολούθησαν δυναμικά το Brexit. Διάφορα κινήματα αναπτύσσονται σε μικρούς δήμους, σε ολόκληρες περιοχές και τα κίνητρα πίσω από την επιθυμία να πορευτούν μόνα τους, ποικίλουν καθώς περιλαμβάνουν από γλωσσικές και πολιτιστικές διαφορές μέχρι οικονομικές και ιστορικές αιτίες.
Ο ευρωσκεπτικισμός ή μάλλον ο αντιευρωπαϊσμός κερδίζει συνεχώς έδαφος. Μέσα σε ένα περιβάλλον αμφισβήτησης και κριτικής, αναδεικνύονται και κάποιες άλλες φωνές, ακραίες. Κερδίζουν έδαφος μορφώματα και δυναμικές μιας φοβικής εσωστρέφειας και μισαλλοδοξίας. Η νεκρανάσταση του φασισμού και του ναζισμού πυροδοτεί νέες κοινωνικές εντάσεις. Παρασύρει τμήματα της κοινωνίας που σήμερα βιώνουν την απογοήτευση ή και την απόγνωση. Κινδυνεύουμε να γίνουμε μάρτυρες μιας σταδιακής κατάλυσης των ευρωπαϊκών αξιών.
Πού βρίσκεται η αντίληψη του κοινού ευρωπαϊκού συμφέροντος, όταν κάποιοι νιώθουν «φιλάνθρωποι» και κάποιοι αισθάνονται ότι «ελεούνται»;
Ο πολίτης αισθάνεται εγκατάλειψη, απογοήτευση για μια Ευρώπη που δεν καταφέρνει να λύσει προβλήματα, να προσφέρει δουλειές και σταθερότητα. Να αποτελέσει μια ισχυρή ελπίδα απέναντι στις προκλήσεις της παγκοσμιοποίησης.
Όμως δεν είναι αυτό που οραματίστηκαν οι ιδρυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εκείνο ήταν όραμα ειρήνης, σταθερότητας, ευημερίας και δημοκρατικών αξιών. Βασιζόταν στην πολιτική ένωση και εκφραζόταν με όρους ενός ιδεαλισμού, που μπορούσε να συνεγείρει τους λαούς.
Για πραγματική αλληλεγγύη ανάμεσα στα κράτη της Ευρώπης μιλούσε ο Robert Schuman στην ιστορική Διακήρυξή του, στις 9 Μαϊου 1950. Μια αλληλεγγύη που θα αναπτυσσόταν μέσα από απτά επιτεύγματα της Ευρώπης. Ο Κόνραντ Αντενάουερ, οραματιζόταν μια πολιτική που θα βασίζεται στην εμπιστοσύνη.
Ο ντε Γκάσπερι ήδη από το 1951 είχε δει τον κίνδυνο: «Αν περιοριστούμε στη δημιουργία κοινών διοικήσεων χωρίς μια ανώτερη κεντρική αρχή που θα συγκεντρώνει, θα διαμορφώνει και θα προάγει σε ένα ανώτερο επίπεδο τις εθνικές επιδιώξεις, υπάρχει κίνδυνος τα ευρωπαϊκά όργανα να μην έχουν πλέον καμία ουσιαστική αξία ή όραμα σε σύγκριση με τον δυναμισμό των διαφόρων κρατών. Θα μπορούσαν ακόμη να φθάσουν στο σημείο να θεωρούνται ως περιττοί και δεσμευτικοί θεσμοί, όπως συνέβαινε και την περίοδο της παρακμής της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας».
Εβδομήντα σχεδόν χρόνια μετά, τα λόγια αυτά ακούγονται προφητικά, καθώς η Ευρώπη φαίνεται ήδη να έχει χάσει τον δρόμο της. Όταν κινδυνεύει να καταλήξει κάτι λιγότερο από το άθροισμα των μερών της. Να μετατραπεί σε ένα ενδιαφέρον μεν, αλλά «αποτυχημένο πείραμα» ενοποίησης της γηραιάς ηπείρου. Γιατί η Ευρώπη μπορεί να είναι ισχυρή μόνο μέσα από την ενότητά της.
Άραγε ο ευρωπαίος πολίτης πόσο ξεκάθαρη αισθάνεται την «ευρωπαϊκή» του ταυτότητα; Υπάρχει κάτι που συνεχίζει πραγματικά να μας ενώνει, παρά τις αντιπαραθέσεις, παρά τις πολιτισμικές και γλωσσικές διαφορές;
Αυτά τα ερωτήματα δεν έχουν απαντηθεί.
Συχνά στρέφω το βλέμμα γύρω μου και διερωτώμαι αν μοιράζομαι με το διπλανό ή τη διπλανή μου την ίδια αντίληψη, τις ίδιες προσδοκίες, τις ίδιες αξίες μιας «κοινής Ευρώπης». Αν μοιραζόμαστε μια κοινή «ευρωπαϊκή» συνείδηση. Αν πράγματι μας συνδέουν κοινές ιστορικές αναφορές, για παράδειγμα στον αρχαίο ελληνικό κόσμο, στο μοντέλο της αθηναϊκής δημοκρατίας, στη ρωμαϊκή λατινική χριστιανοσύνη, στο ορθόδοξο Βυζάντιο, στη νομική κληρονομιά του Καρλομάγνου, στους πρώτους κοινούς, οικονομικούς χώρους του Μεσαίωνα. Άραγε αισθανόμαστε όλοι «δικό μας» το Διαφωτισμό και το κοσμικό, απελευθερωτικό του πνεύμα; Τη Γαλλική Επανάσταση, τον ευρωπαϊκό ανθρωπισμό, την πίστη στη γνώση και στα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αλλάξει και να προχωρήσει με γνώμονα τους πολίτες της. Δεν αρέσει πια στους πολίτες της, όσες νομισματικές και τραπεζικές ενώσεις και αν κάνει.
Γιατί αν δεν αλλάξει θα διαλυθεί. Γιατί ο κόσμος επιστρέφει στην εποχή της πολιτικής παράνοιας. Όλο και περισσότερο μοιάζουμε στον Μεσοπόλεμο.
Υπάρχει όμως ακόμη ελπίδα.
Οι ηγέτες της ΕΕ μετά το πρώτο σοκ από το κύμα αμφισβήτησης του ευρωπαϊκού ονείρου αποφάσισαν να οργανώσουν εκστρατείες διαβούλευσης των πολιτών για το Μέλλον της Ευρώπης. Οι ίδιοι οι πολίτες καλούνται να συνδιαμορφώσουν και να αποτελέσουν μέρος της ευρωπαϊκής διαδικασίας αποφάσεων. Η συμμετοχή των ευρωπαίων πολιτών θα δώσει πνοή και ώθηση στην εξελικτική πορεία αυτού του μοναδικού στην ιστορία εγχειρήματος.
Έτσι λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει θέσει σε λειτουργία μια διαδικασία διαδικτυακής διαβούλευσης για το μέλλον της Ευρώπης.
Συγκεκριμένα οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απαντήσουν σε 12 ερωτήσεις για το ποια κατεύθυνση θα ήθελαν να πάρει η Ευρωπαϊκή Ένωση.Η διαβούλευση θα διαρκέσει μέχρι τον ερχόμενο Οκτώβριο.
Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζ.Κ.Γιούνκερ τονίζει μεταξύ άλλων: «με τις ευρωπαϊκές εκλογές να πλησιάζουν, είναι καιρός να αποφασίσουμε πώς θέλουμε να μοιάζει η Ευρωπαϊκή Ένωση των 27...σε κάθε περίπτωση, πρέπει να είναι μια Ευρώπη που έχει οικοδομηθεί από τους Ευρωπαίους...Η έρευνα που εγκαινιάζουμε σήμερα θέτει το εξής ερώτημα σε όλους τους Ευρωπαίους: Ποιο είναι το μέλλον που θέλουμε για εμάς τους ίδιους, για τα παιδιά μας και για την Ένωσή μας; Είναι πλέον η στιγμή οι Ευρωπαίοι να εκφράσουν τις απόψεις τους, δυνατά και ξεκάθαρα, για τα θέματα που τους απασχολούν και για το πώς θέλουν να χειριστούν τα θέματα αυτά οι ηγέτες τους»
Εμείς τι κάνουμε; Συμμετέχουμε ενεργά ως Ελλάδα σε αυτήν την προσπάθεια; Ή θεωρούμε ότι είναι κάτι που δεν μας αφορά;
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου