Εν μέσω έντασης και απειλών διεξάγεται το δημοψήφισμα για το μέλλον της Κριμαίας

Εν μέσω έντασης και απειλών διεξάγεται το δημοψήφισμα για το μέλλον της Κριμαίας

Στις 8 το πρωί άνοιξαν οι κάλπες στην Κριμαία για το δημοψήφισμα στο οποίο οι κάτοικοι της χερσονήσου καλούνται να αποφασίσουν εάν επιθυμούν την ένωσή της με τη Ρωσία.

Το δημοψήφισμα έχει καταδικαστεί από πολλές χώρες της Δύσης που το χαρακτηρίζουν παράνομο και προειδοποιούν τη Ρωσία ότι θα υποστεί κυρώσεις εάν προχωρήσει στην ενσωμάτωση της Κριμαίας. Η Μόσχα από την πλευρά της υποστηρίζει ότι οι κάτοικοι της περιοχής, το 60% των οποίων είναι ρωσικής καταγωγής, έχουν το δικαίωμα να αποφασίσουν εάν επιθυμούν να παραμείνουν στηνΟυκρανία.

Οι τοπικές αρχές της Κριμαίας έχουν ανακοινώσει ότι τα εκλογικά τμήματα θα φρουρούνται από στρατιώτες και προβλέπουν ότι το 80% του 1,5 εκατομμυρίου των ψηφοφόρων θα εγκρίνει την ένωση με τη Ρωσία στο δημοψήφισμα που, όπως τονίζουν, θα είναι ελεύθερο και δίκαιο.

Το Σάββατο, μια διεθνής αποστολή παρατηρητών με επικεφαλής τον Πολωνό, αριστερό πολιτικό Ματέους Πισκόρκι ανέφερε ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις για νοθεία. Ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) δεν έχει στείλει παρατηρητές γιατί, όπως διευκρίνισε, δεν το ζήτησε η κυβέρνηση της Ουκρανίας η οποία θεωρεί αντισυνταγματικό το δημοψήφισμα.

Ο μεταβατικός πρόεδρος της Ουκρανίας Αλεξάντερ Τουρτσίνοφ έχει καλέσει τους κατοίκους της Κριμαίας να μποϊκοτάρουν τη διαδικασία. Σε μποϊκοτάζ έχουν καλέσει επίσης και οι Τάταροι της Κριμαίας που αποτελούν το 10-12% του πληθυσμού της περιοχής.

Οι κάλπες θα κλείσουν στις 20.00 (τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας). Η κυβέρνηση της Κριμαίας ανακοίνωσε ότι θα δοθεί στη δημοσιότητα ένα έξιτ πολ ενώ οι παρατηρητές αναμένουν ότι τα πρώτα επίσημα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν την Δευτέρα.

Η κορύφωση του Ουκρανικού δράματος 

Το σημερινό δημοψήφισμα στην Κριμαία, κατά μία έννοια είναι η κορύφωση το δράματος της ουκρανικής κρίσης: Οι πολιτικές ανακατατάξεις που ήρθαν ως απόρροια των όσων συνέβησαν στις πλατείες του Κιέβου στις αιματοβαμμένες εβδομάδες του Φεβρουαρίου, λειτούργησαν ως ντόμινο, ξεσήκωσαν ολόκληρη το φιλορωσικό στοιχείο της ανατολικής Ουκρανίας με επίκεντρο την Κριμαία, δίνοντας την ευχέρεια στη Μόσχα να εμπλακεί άμεσα στην γειτονική της χώρα, η οποία μέχρι και τις αρχές του 90 άνηκε στην επικράτειά της.

Ήδη τις ημέρες μετά την ανατροπή του Βίκτορ Γιανουκόβιτς από τον προεδρικό θώκο – με την απροκάλυπτη παρέμβαση των δυτικών- με την αντιπολίτευση να παραβιάζει ξεκάθαρα την συμφωνία μεταβίβασης της εξουσίας που είχε συμφωνηθεί, η ανατολική Ουκρανία πήρε στην κυριολεξία φωτιά.

Εκεί το ρωσικό στοιχείο όχι είναι πλειοψηφικό, οι πολιτιστικές και οικονομικές σχέσεις με την Μόσχα στενές, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι των περιοχών αυτών να μη βλέπουν με καλό μάτι την επικράτηση των φιλοδυτικών δυνάμεων, οι οποίοι μάλιστα δεν δίστασαν να συμμαχήσουν με εθνικιστικά κόμματα για να πετύχουν το στόχο τους.

Μέσα σε λίγο μόλις διάστημα, το κέντρο βάρους της ουκρανικής κρίσης μετατοπίστηκε προς τα ανατολικά. Η χερσόνησος της Κριμαίας πρωτοστάτησε στις αντιδράσεις· πως όχι άλλωστε, αφού πέραν της στρατηγικής σημασίας που έχουν τα λιμάνια της για τη Ρωσία, πρακτικά ποτέ δεν έπαψε να θεωρείται περίπου ως μια προέκταση της Μόσχας. 

Οι ρώσοι στρατιώτες που δεν ήταν... ρώσοι 

Κάπως έτσι, ο Βλαντιμίρ Πούτιν αποφάσισε να μην παίξει με τους κανόνες που έπαιζε μέχρι τότε η Δύση, και έριξε στο τραπέζι το χαρτί της στρατιωτικής εμπλοκής. Το σχέδιο όπως αποδείχθηκε λειτούργησε: Η γιγαντιαία άσκηση – που από το Κίεβο καταγγέλθηκε ως απόπειρα εισβολής- με τη συμμετοχή περισσότερων από 100.000 στρατιωτών, μεγάλου αριθμού τεθωρακισμένων και αεροσκαφών, πέραν των μηνυμάτων που πέρασε, λειτούργησε και ως αντιπερισπασμός για την ευθεία εμπλοκή της Μόσχας στη χερσόνησο της Κριμαίας.

Μπορεί οι απόψεις να διίστανται, καθώς σύμφωνα με τους δυτικούς οι μπότες που πάτησαν το πόδι τους στα εδάφη της χερσονήσου ήταν του ρωσικού στρατού, ενώ σύμφωνα με τη Μόσχα ήταν «ντόπιες ομάδες αυτοάμυνας», ωστόσο αυτό δεν αλλάζει το γεγονός ότι οι διαταγές που ελάμβαναν οι μερικές χιλιάδες ένοπλοι που κινητοποιήθηκαν ήταν στα ρωσικά.

Αυτό αποδεικνύεται και από τα όσα ακολούθησαν: Με συνοπτικές διαδικασίες αντικαταστάθηκε η ούτως η άλλως ρωσόφιλη τοπική κυβέρνηση με σκηλοπυρηνικούς οπαδούς της σύνδεσης με τη Ρωσία, και πρωθυπουργός ανέλαβε Σεργκέι Αξιόνοφ, ο οποίος όχι μόνο ζήτησε ρωσική βοήθεια, αλλά έσπευσε άμεσα στο Κρεμλίνο για διαβουλεύσεις. Παράλληλα ανακοινώθηκε δημοψήφισμα για τις 25 Μαΐου, ίδια ημέρα που θα γινόταν οι εκλογές στην υπόλοιπη Ουκρανία, με τη βουλή ωστόσο να αποφασίζει την περασμένη εβδομάδα να το επισπεύσει για σήμερα αλλά και να ανακηρύσσει την ένωση της Κριμαίας με τη Ρωσία.

Αν μη τι άλλο το σχέδιο του Πούτιν μέχρι στιγμής δούλεψε «ρολόι». Δίχως να ανοίξει μύτη, η Μόσχα έβαλε κυριολεκτικά στο χέρι την Κριμαία. Το κυριότερο όλων όμως ήταν ότι ξεσκόνισε τις «κόκκινες» γραμμές που είχε τραβήξει για το πόσο μπορούν να εμπλακούν στη γειτονιά της οι ΗΠΑ και οι ΕΕ, θυμίζοντας τα όσα συνέβησαν το 2008 στον πόλεμο της Νότιας Οσετίας ενάντια στους Γεωργιανούς, όταν και είχε χρησιμοποιήσει δυσανάλογα μεγάλη βία σε σχέση με το μέγεθος του αντιπάλου της. 

Κλίμα έντασης 

Το μόνο σίγουρο είναι πως η μεγαλύτερη διπλωματική κρίση που ξέσπασε σε ευρωπαϊκό έδαφος από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και έπειτα, φτάνει στο αποκορύφωμά της, και τα σενάρια για την επόμενη ημέρα φαντάζουν αν μη τι άλλο ζοφερά.

Η διαδικασία που η διεθνής κοινότητα και το Κίεβο απορρίπτουν μετ' επιτάσεως χαρακτηρίζοντάς την παράνομη, διεξάγεται σε μία κυριολεκτικά στρατοκρατούμενη περιοχή, ενώ πολλές είναι οι καταγγελίες για εκφοβισμό αλλά και για το ότι οι διοργανωτές σχεδιάζουν πρακτικά μία διαδικασία – οπερέτα, καθώς έχουν στείλει προσκλήσεις για ψηφοφορία μέχρι και στους... πεθαμένους, κάτι που παραδέχθηκαν και οι τοπικές αρχές στην χθεσινή συνέντευξη Τύπου που έδωσαν. Σημειωτέον, την ίδια ώρα με το δημοψήφισμα θα διεξάγεται μία νέα στρατιωτική άσκηση – μικρότερης αυτή τη φορά έκτασης- στα ρωσοουκρανικά σύνορα.

Αυτό που μένει να αποδειχθεί είναι το πώς η Μόσχα θα εκμεταλλευτεί το αποτέλεσμα. Ο Πούτιν θα συνεχίσει να προβάλει τη στρατιωτική ισχύ ως επιχείρημα για να αποδυναμώσει την νεοσύστατη κυβέρνηση της Ουκρανίας ή θα προχωρήσει ακόμη πιο πέρα και θα εμπλακεί στα ανατολικά της χώρας, όπου και εκεί οι ρωσόφωνοι πλειοψηφούν σε πληθυσμό;

Το κλίμα πάντως μυρίζει μπαρούτι και σε αυτές τις περιοχές, καθώς οι διαδηλώσεις σε μία σειρά από πόλεις ήταν το τελευταίο διάστημα μαζικές και ταραχώδεις, ενώ τις τελευταίες ημέρες σκοτώθηκαν τρία άτομα σε ταραχές μεταξύ φιλορώσων και φιλοδυτικών στο Ντόνετσκ. Μέσα σε όλα αυτά, αρκετές ανατολικές επαρχίες έχουν εκφράσει την πρόθεσή τους να προχωρήσουν σε αντίστοιχα – αν και άτυπα- με την Κριμαία δημοψηφίσματα. 

Οι απειλές προς τη Μόσχα τελικά θα γίνουν πράξη; 

Ακόμη μία σημαντική παράμετρος είναι και το πως θα αντιδράσουν οι Ευρωπαίοι και οι ΗΠΑ στις εξελίξεις που θα πυροδοτήσει η κάλπη στην Κριμαία, με τις επιλογές τους ωστόσο να είναι περιορισμένες.

Βρυξέλλες και Ουάσιγνκτον κάνουν πλέον λόγο ξεκάθαρα για σκληρές οικονομικές με τον αμερικανό ΥΠΕΞ Τζον Κέρι να δηλώνει ξεκάθαρα την Πέμπτη πως εάν γίνουν «λάθος επιλογές, η απάντησή μας θα γίνει άσχημη, γρήγορα», ενώ αντίστοιχες φωνές ακούγονται από την ΕΕ, κυρίως από τις χώρες της Βαλτικής και την Πολωνία.

Τις τελευταίες ημέρες, σε λεκτικό επίπεδο οι απειλές κατά της Μόσχας έχουν κλιμακωθεί. Ωστόσο, για τη Δύση, ακόμη και η επιβολή κυρώσεων δεν είναι και το ποιο εύκολο πράγμα. Μπορεί να χάσει η Ρωσία από αυτές, αλλά θα χάσουν εξίσου και οι ίδιοι. Το Βερολίνο δε, ενδέχεται να αποδειχθεί ο μεγάλος ηττημένος, καθώς όχι μόνο εξαρτάται ενεργειακά από το φυσικό αέριο της Ρωσίας, αλλά έχει και πολύ σημαντικές οικονομικές συναλλαγές με τη χώρα.

Την ίδια στιγμή, το σενάριο της στρατιωτικής απάντησης παραμένει σταθερά εκτός τραπεζιού, με τη μόνη κίνηση του ΝΑΤΟ να είναι η μεταφορά μικρού αριθμού μαχητικών αεροσκαφών στην Πολωνία, καθώς και ενός αεροσκάφους AWACs, κυρίως για τον εντοπισμό κινήσεων στα ουκρανορωσικά σύνορα.

Τα όσα συμβαίνουν σήμερα στην Κριμαία, όπως όλα δείχνουν δεν θα επηρεάσουν μόνο το μέλλον της χερσονήσου και των κατοίκων της, καθώς οι έριδες μεταξύ ΕΕ, ΗΠΑ και Ρωσίας φαίνεται πως είναι παρά μόνο στην αρχή τους. Το αποτέλεσμα το δημοψηφίσματος, λίγο – πολύ θα είναι γνωστό. Αυτό που μένει να μάθουμε είναι το πως θα ξημερώσει η επόμενη ημέρα για ολόκληρη την Ουκρανία.

Πηγή: newpost.gr