Αμφίπολη - 'Ολα τα σενάρια για το ψηφιδωτό

Αμφίπολη - 'Ολα τα σενάρια για το ψηφιδωτό

Πλήθος σεναρίων έχει ανακύψει μετά το εκπληκτικό ψηφιδωτό που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στην Αμφίπολη, αποκλείοντας ωστόσο και κάποια που έχουν διατυπωθεί μέχρι στιγμής, ως ανυπόστατα.

Στο ψηφιδωτό απεικονίζεται ένα άρμα σε κίνηση που σύρεται από δύο λευκά άλογα, και το οδηγεί γενειοφόρος άνδρας, με στεφάνι δάφνης στο κεφάλι. Μπροστά από το άρμα απεικονίζεται ο θεός Ερμής ως ψυχοπομπός, ο οποίος φορά πέτασο, μανδύα, φτερωτά σανδάλια και κρατά το γνωστό σύμβολό του –το κηρύκειο.

Με δεδομένα τα παραπάνω, αυξάνονται οι πιθανότητες ο «ένοικος» του τύμβου να είναι άνδρας, καθώς στην παράσταση εικονίζεται άνδρας, ο οποίος μάλιστα έχει τιμηθεί σε μάχες ή και αγώνες. Με αυτό το σκεπτικό, αποκλείονται πλέον τα σενάρια που ήθελαν στον τάφο να βρίσκεται η μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Ολυμπιάδα ή η σύζυγός του Ρωξάνη.

Από την άλλη, ενισχύεται το σενάριο, που θέλει τον Ηφαιστίωνα να βρίσκεται θαμμένος στον τύμβο.

Την εκτίμηση ότι είναι πιθανό να βρίσκεται ο παιδικός φίλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Ηφαιστίωνας στον τύμβο είχε εκφράσει κατά το παρελθόν και ο αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας και Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, Θεόδωρος Μαυρογιάννης. Μάλιστα, εικάζεται ότι η ύπαρξη στον δεύτερο θάλαμο των δύο εντυπωσιακών Καρυάτιδων, σύμβολο των Αθηναίων, σε μακεδονικό τάφο συμβολίζει πιθανότατα την καταγωγή του «ενοίκου». Ο κ. Μαυρογιάννης έχει παραπέμψει σε μελέτη του 1991 που λέει ότι ο πατέρας του Ηφαιστίωνα, Αμύντωρ ήταν Αθηναίος.

Η αρχαιολόγος Ντόροθι Κινγκ από την πλευρά της, σημειώνει στο προσωπικό της ιστολόγιό, ότι ο γενειοφόρος άνδρας στο άρμα είναι ο πατέρας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Φίλιππος Β’. Τον ισχυρισμό της αυτόν αιτιολογεί ως εξής: «ο γενειοφόρος με το δάφνινο στεφάνι φαίνεται σε στάση προφίλ, με τη δεξιά πλευρά του προσώπου του να είναι κρυμμένη… Ο Φίλιππος είχε χάσει το δεξί του μάτι, ενώ επίσης είχε κερδίσει δάφνινο στεφάνι στους Ολυμπιακούς Αγώνες».

Στο προσκήνιο επανέρχεται φυσικά και ο ίδιος ο Μέγας Αλέξανδρος. Ορισμένοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι ο Απελλής -ξακουστός ζωγράφος της αρχαιότητας- που ήκμασε κατά την περίοδο της 112ης Ολυμπιάδος δηλαδή μεταξύ του 332 και του 329 και ανήκε στο στενό βασιλικό περιβάλλον, δεν αποκλείεται να σχεδίασε το ψηφιδωτό στον τάφο της Αμφίπολης.

Σύμφωνα με το συγκεκριμένο σενάριο, το πρόσωπο που λείπει από το ψηφιδωτό, είναι ο Μέγας Αλέξανδρος που οδηγεί τον Φίλιππο στον Άδη.

Ωστόσο, ο ακαδημαϊκός και καθηγητής κλασσικής αρχαιολογίας στο ΑΠΘ, Μιχάλης Τιβέριος υποστηρίζει ότι η μορφή που δεν φαίνεται, πιθανότατα να είναι η Περσεφόνη την οποία οδηγεί ο Πλούτωνας στον Κάτω Κόσμο –χωρίς να αποκλείει ωστόσο το ενδεχόμενο -εάν είναι άλλη μορφή, ανδρική- να είναι και ο ίδιος ο νεκρός.

Σε δηλώσεις που έκανε πάντως τη Δευτέρα, η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, έκανε λόγο για ένα μοναδικό έργο, το οποίο μας συνδέει με τη δυναστεία του Φιλίππου.

Εξάλλου σε κάθε περίπτωση, αυτό που ξεκαθαρίζει το ψηφιδωτό, είναι ότι το μνημείο στον λόφο Καστά είναι τάφος: Η σύνθεσή του έχει κατεύθυνση από ανατολικά προς τα δυτικά, δηλαδή από τη ζωή προς τον Κάτω Κόσμο.