EXODUS 1947

  Αριέλ Λεκαδίτης 

M.Sc. Holocaust Studies 

University of Haifa

Αρθρογράφος

 

 Στις 17 Ιουλίου 1947, ένα  ετοιμόρροπο  παλιό  ατμόπλοιο  που ονομαζόταν ‘’ The President  Warfield’’ μετονομάστηκε σε Exodus το 1947.

   Σε μια τελετή , καθώς το ατμόπλοιο δέχτηκε επίθεση από το βρετανικό ναυτικό, η σιωνιστική μπλε-λευκή σημαία με το αστέρι του Δαβίδ ανυψώθηκε και η  «Χατικβά» (η ελπίδα) «που τελικά έγινε ο ισραηλινός εθνικός ύμνος, τραγουδήθηκε ξανά και ξανά. Το Exodus  το 1947 έγινε το πρώτο πλοίο του  κράτος του Ισραήλ.

   Ξεχάστε αυτό που είδατε στην ταινία "Exodus", ο  Paul Newman δεν ήταν εκεί και οι Βρετανοί ήταν πολύ πιο βάναυσοι από ό,τι απεικονίζεται στην ταινία, έδεσαν τους Εβραίους πρόσφυγες όταν προσπάθησαν να τους γυρίσουν  πίσω στη Γερμανία.
Με τη Λευκή Βίβλο του 1939, οι Βρετανοί υπέκυψαν  στην πίεση των Αράβων (όπως έπραξαν πριν και όπως κάνουν ακόμα και  σήμερα). 

   Η Βίβλος περιόρισε σημαντικά τον αριθμό των Εβραίων που μπορούσαν να εισέλθουν στη λεγόμενη Παλαιστίνη. Η Λευκή Βίβλος σήμαινε ότι η Μεγάλη Βρετανία θα επέβαλε ποινές σε  χιλιάδες Εβραίους οι οποίοι  θα είχαν  αποφύγει  το θάνατο των Ναζιστικών στρατοπέδων και προσπαθούσαν να μεταναστεύσουν στην Παλαιστίνη. Οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να τους πάρουν  σε αμερικανικό έδαφος. 

   Ο Ρούσβελτ  πίστευε ότι υπήρχαν ήδη πάρα πολλοί Εβραίοι στις Η.Π.Α. και ο Τσώρτσιλ αρνήθηκε να τους πάρει στο έδαφος της Αγγλίας ή να τους επιτρέψει να πάνε στη  Γη του Ισραήλ. Έτσι, οι Εβραίοι άρχισαν να βρίσκουν τρόπους να πηγαίνουν στην τότε Παλαιστίνη. Η πιο γνωστή από αυτές τις αποστολές ήταν ‘’The Exodus’’ το 1947.

   Κατά ειρωνεία της τύχης, το ατμόπλοιο ‘’ The President Warfield’’ ονομάστηκε έτσι από τον πρόεδρο του Baltimore Steam Packet Company μια ακτοπλοϊκή γραμμή στην οποία ανήκε.

Ο Warfield ήταν ο θείος του Wallis Warfield Simpson, η γυναίκα για την οποία ο βασιλιάς Edward VIII του Ηνωμένου Βασιλείου παραιτήθηκε από το θρόνο του το 1937. Οι Βρετανοί θα πάρουν την εκδίκησή τους όταν το ‘’Τhe President  Warfield’’  έγινε το  Exodus το  1947.

 Το πλοίο ήταν παροπλισμένο μέχρι το 1946, το  ‘’The President  Warfield’’ αγοράστηκε για $ 8.000 για παλιοσίδερα  από την Western Trading Company (που λειτουργούσε  για την  Haganah, μια παραστρατιωτική οργάνωση που είχε σκοπό να προετοιμάσει το έδαφος για την επερχόμενη ίδρυση του κράτους του Ισραήλ) και η οποία Haganah   αργότερα έγινε o  Ισραηλινός στρατός. 

   Ο Zemurray βοήθησε στην απόκτηση του πλοίου για την  Haganah.  Το ‘’The President  Warfield επανατοποθετήθηκε στη Βαλτιμόρη και ταξίδεψε στη Γαλλία στις 25 Φεβρουαρίου 1947, όπου συγκέντρωσε περισσότερους από 4.500 Εβραίους πρόσφυγες από τη Ναζιστική Γερμανία.

  Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, οι άνθρωποι στο  Exodus  1947 είχαν προετοιμαστεί στο ενδεχόμενο να τους γυρίσουν πίσω. Το πλοίο χωρίστηκε σε τμήματα που στελεχώνονταν από διαφορετικές ομάδες και το καθένα διήλθε από διαφορετικά στάδια εκπαίδευσης για να προβεί σε αντίσταση αν τυχών χρειαζόταν. Η εκπαίδευση αποδείχτηκε  χρήσιμη καθώς τη νύχτα μετά την τελετή μετονομασίας του πλοίου, δύο Βρετανοί  έριξαν στο "Exodus 1947" και από τις δύο πλευρές, καταστρέφοντας  τα κιγκλιδώματα και τις σωσίβιες λέμβους. Οι Εβραίοι πρόσφυγες αγωνίστηκαν , χρησιμοποιώντας  κονσέρβες , κατσαβίδια, πατάτες, μπουκάλια, ξύλινες σανίδες και μεταλλικές ράβδους ως όπλα.

  Όπως περιγράφεται από τον πρόσφυγα Noah Klieger, "αποφασίσαμε να μην παραδώσουμε το πλοίο στους Βρετανούς χωρίς μάχη. Ήταν μια άνιση μάχη και, τελικά, το   βασιλικό ναυτικό, χρησιμοποιώντας γκλόπς και ελαφρά πυροβόλα όπλα, κατάφερε να φέρει το  Exodus 1947  «υπό τον έλεγχό της. Η σύγκρουση είχε διαρκέσει αρκετές ώρες και οδήγησε σε τρεις θανάτους - ο  αξιωματικός William (Bill) Bernstein, μέλος του πληρώματος εθελοντών του Αμερικανικού Aliyah Bet, βρέθηκε θρυμματισμένος, ο 15χρονος πρόσφυγας Zvi Jakubowitz και ένας άλλος πέθανε από σφαίρα. 

   Περίπου 150 τραυματίστηκαν, συμπεριλαμβανομένων και άλλων Αμερικανών μελών εθελοντών πληρώματος.  "Μετά τη σκληρή και απροσδόκητη μάχη, ακούστηκε μια δυνατή φωνή που μεταδόθηκε με μια εξαιρετική αμερικανική προφορά σε όλη την Παλαιστίνη στο Κολ Γιισραήλ (η Φωνή του Ισραήλ), το μυστικό ραδιόφωνο Haganah:

   "Αυτό είναι το προσφυγικό πλοίο, το Exodus 1947. Πριν από την αυγή σήμερα δεχτήκαμε επίθεση από πέντε βρετανούς κομάντος  και από ένα πλοίο σε απόσταση 17 μιλίων από τις ακτές της Παλαιστίνης, στα διεθνή ύδατα. Οι επιτιθέμενοι αμέσως άνοιξαν πυρ,  έριξαν βόμβες αερίου και χτύπησαν το πλοίο μας από τρεις κατευθύνσεις. Στο κατάστρωμα μας υπάρχει ένας νεκρός, πέντε πεθαίνουν  και 120 τραυματίες. Η αντίσταση συνεχίστηκε για περισσότερο από 3 ώρες. Λόγω των σοβαρών απωλειών και της κατάστασης του πλοίου, το οποίο κινδυνεύει να βυθιστεί, είμαστε υποχρεωμένοι να πλεύσουμε με κατεύθυνση τη Χάιφα για να σώσουμε τους 4500 πρόσφυγες από το πνιγμό ".

   Μετά την άφιξή τους στη Χάιφα, οι βρετανοί στρατιώτες μετέφεραν τους επιβάτες του Exodus 1947, εξαντλημένοι από το ταξίδι και τη μάχη με τρία φορτηγά που μετατράπηκαν σε κλουβιά φυλακών. Η επιχείρηση αυτή ονομάστηκε "Operation Oasis".

  Τα πλοία με τους φυλακισμένους αναχώρησαν  από τη Χάιφα με  επιβάτες του Exodus 1947. Οι πρόσφυγες θεώρησαν ότι, ως παράνομοι μετανάστες, θα έμεναν σε στρατόπεδα στο νησί της Κύπρου. Αλλά τα τρία πλοία με τους φυλακισμένους συνέχισαν  προς την ευρωπαϊκή ενδοχώρα, πίσω στη Γαλλία. Οι συνθήκες επί των πλοίων αυτών ήταν σκληρές. Η βρετανική κυβέρνηση δεν φοβόταν ότι κακομεταχειριζόταν ανθρώπους που μόλις είχαν επιβιώσει από τον Χίτλερ, πολλοί από τους οποίους επέζησαν από στρατόπεδα συγκέντρωσης.

   Τα πλοία έφτασαν   πρώτα  στην  Τουλόν της Γαλλίας, όπου οι επιβάτες διατάχτηκαν να αποβιβαστούν αλλά αρνήθηκαν. Όταν οι γαλλικές αρχές αρνήθηκαν να χρησιμοποιήσουν βία  για να απομακρύνουν τους πρόσφυγες από το πλοίο, οι βρετανικές αρχές, φοβούμενοι την αρνητική κοινή γνώμη, αποφάσισαν να περιμένουν μέχρι να αποβιβαστούν οι επιβάτες αυτοβούλως. Ο Βρετανός Υπουργός Εξωτερικών προσπάθησε να τους τρομάξει έξω από το πλοίο απειλώντας να τους στείλει πίσω στη Γερμανία. Αλλά οι επιβάτες δεν λύγισαν. 

   Αναγκάστηκαν να κάνουν  απεργία πείνας, οπότε οι Βρετανοί τους έστειλαν στο Αμβούργο της Γερμανίας, όπου οι βρετανικές αρχές ανάγκασαν τους επιβάτες να αποβιβαστούν και ορισμένοι απομακρύνθηκαν βίαια από το πλοίο. Οι Βρετανοί πήραν  τότε τους 4.500 επιβάτες, πολλοί από τους οποίους ήταν πρόσφυγες από στρατόπεδα συγκέντρωσης και μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα εκτοπισμένων ατόμων στη Γερμανία.

  Οι εκτοπισμένοι σε στρατόπεδα σε όλη την Ευρώπη διαμαρτυρήθηκαν έντονα και έκαναν απεργίες πείνας όταν άκουσαν τα νέα. Μεγάλες διαμαρτυρίες ξέσπασαν και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Η επακόλουθη δημόσια αμηχανία για τη Βρετανία διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη διπλωματική εξέλιξη  προς τους Εβραίους και στην τελική αναγνώριση ενός εβραϊκού κράτους το 1948. 

   Η κακομεταχείριση των Εβραίων στο πλοίο καλύφθηκε ευρέως από τα διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης. Οι πρώην επιβάτες είχαν τη δυνατότητα να μεταναστεύσουν στην Παλαιστίνη σε μικρές ομάδες, και οι περισσότεροι ήταν παρόντες στο Ισραήλ στις 15 Μαΐου 1948.