Ενώ οι ΗΠΑ φαίνεται να μπαίνουν σε ανοιχτή αντιπαράθεση με το Κίεβο και να καθιστούν σαφές πως η Ουκρανία δεν πρόκειται να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να εγγυηθούν την ασφάλεια της εμπόλεμης χώρας.
Η ιδέα της αποστολής ευρωπαϊκών στρατευμάτων στη χώρα προήλθε πρώτη φορά από τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν πέρυσι. Η υλοποίηση αυτής της πρότασης μοιάζει τώρα πιθανότερη από ποτέ – προσφάτως η Βρετανία δήλωσε πως προτίθεται να στείλει στρατεύματα στην Ουκρανία.
Αρκετοί Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν αναφέρει εμμέσως πλην σαφώς πως απαραίτητη προϋπόθεση για κάτι τέτοιο είναι μια ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας – και οι ειδικοί συμφωνούν.
«Δεν μπορεί να αναπτυχθεί στην Ουκρανία στρατιωτική δύναμη χωρίς βιώσιμη συμφωνία», επισημαίνει στην DW ο ιστορικός Λόρενς Φρίντμαν. «Και δεν θα πρέπει επίσης να γίνεται λόγος για ειρηνευτική δύναμη ουδέτερη. Θα πρόκειται για αποτρεπτική δύναμη, εγγυήτρια δύναμη, η οποία θα δρα αποτρεπτικά προς τη Ρωσία» ή θα αναλάβει δράση σε περίπτωση που η τελευταία παραβιάσει τη συμφωνία.
Η Γαλλία και η Βρετανία στηρίζουν την ιδέα, ενώ και η Σουηδία (αλλά και η Νορβηγία) έχει εκφράσει την πρόθεσή της να στείλει επίσης στρατεύματα, όταν θα έχει εδραιωθεί η ειρήνη.
Οι ειδικοί εκτιμούν πως θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια συμμαχία ευρωπαϊκών κρατών για την αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία, ωστόσο αυτό θα συμβεί εκτός του ΝΑΤΟ.
Παρ' όλα αυτά, ορισμένες από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές δυνάμεις δεν έχουν λάβει ακόμη συγκεκριμένη απόφαση. Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς δεν έχει πάρει σαφή θέση ενόψει και των ομοσπονδιακών εκλογών – αν και οι Χριστιανοδημοκράτες (φαβορί για τη νίκη) δείχνουν ανοιχτοί στην πρόταση.
Η Πολωνία αποτελεί από τις σημαντικότερες υποστηρίκτριες της Ουκρανίας ως τώρα, όμως δηλώνει πως δεν θα στείλει πολωνικά στρατεύματα. «Δεν σκοπεύουμε να στείλουμε Πολωνούς στρατιώτες στην ουκρανική επικράτεια», δήλωσε ο Πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ. «Ωστόσο θα παρέχουμε υλικοτεχνική και πολιτική στήριξη στα κράτη που πιθανώς θα θελήσουν να παρέχουν τέτοιες εγγυήσεις στο μέλλον».
Βασικό ερώτημα που προκύπτει, πέρα από την πολιτική βούληση των ευρωπαϊκών κρατών, είναι κατά πόσο οι σύμμαχοι θα μπορέσουν να στείλουν αρκετούς στρατιώτες για τη φύλαξη των ουκρανικών συνόρων. Ο Άντερς Φογκ Ράσμουσεν, άλλοτε γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, δήλωσε στο BBC πως η Ευρώπη θα πρέπει να συγκεντρώσει 50.000 έως 100.000 στρατιώτες.
Παρ' όλα αυτά, ως τώρα καμία χώρα απ' όσες φαίνεται πως προτίθενται να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία δεν έχει δώσει στοιχεία σχετικά με το πόσα στρατεύματα σκοπεύει να στείλει.
Σύμφωνα με τον Φρίντμαν, το Ηνωμένο Βασίλειο διατίθεται να στείλει έως και 10.000 στρατιώτες το μέγιστο. Ο ειδικός επισημαίνει ακόμη πως «για κάθε στρατιώτη χρειάζεται ένας που θα περνάει από εκπαίδευση, ενώ ο άλλος θα βρίσκεται σε αποθεραπεία. Επομένως, υπολογίζω πως σε γενικές γραμμές θα χρειαστούν τουλάχιστον 100.000 στρατιώτες». Και ο αριθμός των στρατευμάτων πρέπει να είναι αρκετά μεγάλος, «ώστε η Ρωσία να τους πάρει στα σοβαρά».
Η συγκέντρωση δεκάδων χιλιάδων στρατιωτών και η αποστολή τους σε εμπόλεμη ζώνη είναι αμφιλεγόμενο πολιτικό εγχείρημα. «Τα στρατεύματα εδάφους θα βρεθούν υπό απειλή. Κι έτσι τα κράτη που θα τα έχουν αναπτύξει θα βρίσκονται κι αυτά υπό απειλή, ιδίως στο πλαίσιο υβριδικών επιθέσεων ή ακόμη και στοχευμένων δολοφονιών», τονίζει στην DW ο Ράφαελ Λος, ειδικός σε θέματα ασφαλείας και συνεργάτης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων (ECFR). «Ο Βλαντιμίρ Πούτιν θα θελήσει να θέσει υπό δοκιμασία τη συμφωνία».
Επιπλέον, τα κράτη της ΕΕ δεν έχουν αρκετό ανθρώπινο δυναμικό για να αντεπεξέλθουν στα σχέδια του ίδιου του ΝΑΤΟ σχετικά με την άμυνα των κρατών-μελών σε περίπτωση ρωσικής επίθεσης. Η Γερμανία, για παράδειγμα, αμφιταλαντεύεται για το εάν θα πρέπει να επαναφέρει την υποχρεωτική στρατιωτική θητεία.
«Ως το καλοκαίρι το ΝΑΤΟ θα στείλει ορισμένους στόχους στις κυβερνήσεις. Το Spiegel ανέφερε τον Ιούνιο πως η Γερμανία θα πρέπει πιθανώς να έχει "272.000 στρατιώτες για την υλοποίηση των σχεδίων της Συμμαχίας”», προσθέτει ο Λος. «Το παρόν μέγεθος της Μπούντεσβερ είναι 181.000 στρατιώτες και ο στόχος που είχε τεθεί πριν το 2022 ήταν να φτάσει τους 203.000 ως το 2031».
Ειδικοί εκτιμούν πως οι Ευρωπαίοι δεν χρειάζoνται τόσο την αποδοχή του ΟΗΕ για την ανάπτυξη μιας τέτοιας δύναμης όσο των ΗΠΑ, οι οποίες είναι απαραίτητο έστω και εμμέσως να στηρίξουν την ιδέα περί αποτρεπτικής στρατιωτικής δύναμης – και μόνο τότε αξίζει το ρίσκο. Tην περασμένη εβδομάδα ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Πιτ Χέσγκεθ δήλωσε πως το ΝΑΤΟ δεν θα συμμετάσχει στην ανάπτυξη μιας τέτοιας στρατιωτικής δύναμης, αφήνοντας ωστόσο τα περιθώρια στους Ευρωπαίους να ενεργήσουν αυτόνομα.
Τόσο ο Φρίντμαν όσο και ο Λος θεωρούν πως υπάρχει πιθανότητα έμμεσης υποστήριξης του σχεδίου από τις ΗΠΑ, οι οποίες θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να παρέχουν απαραίτητη για τις ευρωπαϊκές δυνάμεις υλικοτεχνική υποστήριξη και βοήθεια από αέρος. Ο Κιθ Κέλογκ, απεσταλμένος του Τραμπ για την Ουκρανία, ζήτησε από τους Ευρωπαίους να δώσουν συγκεκριμένο αριθμό στρατευμάτων που θα αναπτύξουν στο πλαίσιο της ειρηνευτικής επιχείρησης.
Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι θεωρούν επίσης πως η συμμετοχή των ΗΠΑ στο εγχείρημα είναι κομβικής σημασίας. «Πρόσφατη δημοσκόπηση στη Γερμανία έδειξε πως το 59% των ερωτηθέντων στηρίζει την ανάπτυξη γερμανικών στρατευμάτων σε ευρωπαϊκή αποστολή για την τήρηση της εκεχειρίας μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας», με απαραίτητη προϋπόθεση όμως τη στήριξη και των ΗΠΑ, όπως επισημαίνει το Γερμανικό Ινστιτούτο Διεθνών Υποθέσεων και Ασφαλείας (SWP). «Σχεδόν όλα τα ευρωπαϊκά κράτη απορρίπτουν την εκτέλεση μιας τέτοιας επιχείρηση χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ, επειδή θεωρούν πως το ρίσκο θα είναι πολύ μεγάλο. […] Το να αναλάβουν τον ηγετικό ρόλο η Βρετανία και η Γαλλία δεν αρκεί για τους περισσότερους Ευρωπαίους».
Τα ευρωπαϊκά κράτη θα πρέπει πάντως να πείσουν και τη Ρωσία να δεχτεί την ανάπτυξη μιας τέτοιας δύναμης στo πλαίσιo της γενικής ειρηνευτικής συμφωνίας. Αυτός είναι και ο λόγος που εξετάζεται το ενδεχόμενο να συμπεριληφθούν και τουρκικά στρατεύματα στην ειρηνευτική δύναμη, καθώς η Τουρκία έχει διατελέσει εξισορροπητικό ρόλο καθ' όλη τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και διατηρεί φιλική στάση προς τους Ρώσους.
Παρά το ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Σύμφωνα με τον κο. Φρίντμαν, «η Τουρκία είναι κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ και είναι σε θέση να παρέχει τον απαραίτητο αριθμό στρατευμάτων. Κι αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να ανεχτεί και η Ρωσία».
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου