Θέμα ελληνικής πολιτικής βούλησης οι γερμανικές αποζημιώσεις

Επέτειος του ΟΧΙ αύριο και οι μνήμες για τους παλαιότερους ξαναζωντανεύουν ενώ η Ιστορία προκαλεί κάθε Έλληνα πολίτη που γνωρίζει τι καταστροφή συνέβη στη χώρα από τη γερμανική κατοχή. 

Περίπου 70 χρόνια μετά και η Ελλάδα παραμένει η μοναδική χώρα που δεν έχει λάβει επειδή δεν έχει διεκδικήσει τις γερμανικές αποζημιώσεις από τις φρικαλεότητες των Ναζί κατά τη διάρκεια του πολέμου. 

Οι γερμανικές επανορθώσεις όπως λέγονται είναι τριών κατηγοριών: αυτές για τις καταστροφές στις υποδομές, το κατοχικό δάνειο και οι αποζημιώσεις προς τους κατοίκους. 

Οι δύο πρώτες κατηγορίες τις οποίες οφείλει να διεκδικήσει το ελληνικό κράτος (Δημόσιο) δεν έχουν ανακινηθεί παρά λίγες φορές και αυτό σε πολιτικό επίπεδο (διμερείς σχέσεις) και όχι σε δικαστικό. Με λίγα λόγια η Ελλάδα δεν έχει τολμήσει να απευθυνθεί στα διεθνή δικαστήρια για την υπόθεση με «αντάλλαγμα» τη μη διατάραξη των διπλωματικών σχέσεων με το Βερολίνο. 

Οι δύο αυτές κατηγορίες αφορούν: Τις επανορθώσεις για τις καταστροφές στις υποδομές κατά τη διάρκεια της κατοχής, δηλαδή προς το Δημόσιο, ύψους 7,1 δισ. δολαρίων, αγοραστικής αξίας 1938. Αυτές, σύμφωνα με επίσημο έγγραφο της Τράπεζας της Ελλάδας, υπολογίζονται έως τον Μάρτιο του 2010 στο ποσό των 108,43 δισ. ευρώ, χωρίς τους νόμιμους τόκους. Το κατοχικό δάνειο, ύψους 3,5 δισ. δολαρίων (αγοραστικής αξίας 1938). Το κατοχικό δάνειο ανέρχεται σήμερα σε περίπου 54 δισ. ευρώ, χωρίς τους νόμιμους τόκους. 

Οι αποζημιώσεις σε επίπεδο κράτους δεν παραγράφονται διότι είναι αναγνωρισμένες οφειλές με διεθνείς συμφωνίες και διεθνείς συμβάσεις. Ωστόσο καμία κυβέρνηση δεν προέβη σε σοβαρή ενέργεια ώστε να ανακινηθεί η διαδικασία. 

Το 1995 μια ρηματική διακοίνωση προς της Γερμανία (επι Παπούλια στο υπουργείο Εξωτερικών) έπεσε στο κενό. Από τότε μέχρι σήμερα 18 χρόνια μετά το θέμα ανακινήθηκε από τη σημερινή κυβέρνηση και τον πρώην υπουργό Εξωτερικών Δημήτρη Αβραμόπουλο ο οποίος απέστειλε προς γνωμοδότηση στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους την απόρρητη έκθεση 80 σελίδων ομάδας εργασίας του Γενικού Λογιστηρίου, που ερεύνησε για τις γερμανικές οφειλές στη χώρα μας από τον Α' και κυρίως τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο (στην έκθεση εκτιμάται, κατά το γερμανικό Τύπο, ότι ξεπερνούν τα 162 δισεκατομμύρια ευρώ, χωρίς τους τόκους). Την ίδια ώρα ο κ. Αβραμόπουλος άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο για προσφυγή της χώρας μας στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης μόλις εκδοθεί το πόρισμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους εαν προκύπτει «ισχυρή νομική βάση».

Στα «χέρια» του υπουργού Δικαιοσύνης η εκτέλεση των αποφάσεων για το Δίστομο

Το τρίτο σκέλος της υπόθεσης αφορά στις αποζημιώσεις των θυμάτων 100 Ολοκαυτωμάτων, από τα οποία έχουν αναγνωριστεί τα 89. (56.225 νεκροί ενδεικτικά). 

Μία από αυτές είναι τα θύματα του Διστόμου, που η αποζημίωσή τους ανέρχεται σήμερα περίπου στο ποσό των 80 εκατομμυρίων ευρώ, σύμφωνα με απόφαση της ολομέλειας του Αρείου Πάγου. Μία απόφαση που όπως εξηγεί στο newpost η δικηγόρος κ. Σταμούλη, κόρη του Γιάννη Σταμούλη που το 1997 αποφάσισε να εκπροσωπήσει τους συγγενείς των θυμάτων σε ατομικές αγωγές αποζημίωσης ενάντια στο γερμανικό κράτος, «είναι θέμα πολιτικής βούλησης να εφαρμοστεί, καθώς η ελληνική νομοθεσία προβλέπει ότι πρέπει να δοθεί άδεια του υπουργού Δικαιοσύνης για να εκτελεστεί μια απόφαση σε βάρος αλλοδαπού δημοσίου. Αυτό όμως δεν έχει γίνει τόσα χρόνια υπο τον φόβο της διάρρηξης των διπλωματικών σχέσεων Ελλάδας - Γερμανίας». 

Η υπόθεση των κατοίκων του Διστόμου έφτασε μέχρι το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης όταν μετά το πάγωμα της εκτέλεσης της απόφασης των ελληνικών δικαστηρίων  ο δικηγόρος των κατοίκων Γιάννης Σταμούλης αποφάσισε να φέρει την υπόθεση ενώπιον των. ιταλικών δικαστηρίων. Το αίτημα των εναγόντων ήταν συγκεκριμένο: ζητούσαν από την ιταλική δικαιοσύνη να τους επιτραπεί η εκτέλεση της απόφασης της ελληνικής δικαιοσύνης σε βάρος της γερμανικής περιουσίας στο ιταλικό έδαφος, με βάση ευρωπαϊκό κανονισμό που επιτρέπει την αναγνώριση της εκτελεστότητας αποφάσεων ενός κράτους μέλους στο έδαφος άλλου.

Αν και η ελληνική πλευρά δικαιώθηκε στα ιταλικά δικαστήρια  το τελευταίο λόγο τον είχε τελικά η Γερμανία η οποία προσέφυγε στη Χάγη με αίτημα ότι η Ιταλία παραβίασε τις διεθνείς της υποχρεώσεις απέναντι στη Γερμανία με βάση το διεθνές δίκαιο, επειδή τα ιταλικά δικαστήρια δε σεβάστηκαν την ετεροδικία του γερμανικού κράτους ενώπιον των ιταλικών δικαστηρίων. (Η αρχή της ετεροδικίας, πρακτικά σημαίνει ότι ένα κράτος δε μπορεί να «δικαστεί» στα δικαστήρια ενός άλλου κράτους και αποτελεί βασική αρχή του διεθνούς δικαίου). 

Στη Χάγη η Γερμανία δικαιώθηκε ενώ το σκεπτικό της ελληνικής πλευράς - που αξίζει να σημειωθεί πως δεν εκπροσωπήθηκε από τους δικηγόρους των κατοίκων (καθώς η Χάγη δεν δέχεται ιδιώτες) αλλά από το ελληνικό Δημόσιο - στηρίχτηκε στο σκεπτικό πως ένα κράτος  που  έχει τελέσει φρικαλεότητες τέτοιου είδους, όπως εθνοκαθάρσεις ή εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, δεν θα πρέπει να κρύβεται πίσω από την ετεροδικία και αυτή θα πρέπει να κάμπτεται. 

Το Διεθνές Δικαστήριο ωστόσο ουσιαστικά αναγνώρισε το δικαίωμα της Γερμανίας να μη δικάζεται ως κράτος από δικαστήρια άλλων χωρών και επομένως να μην εφαρμόζει τις αποφάσεις ξένων δικαστηρίων.

Όπως επισημαίνει στο newpost ο Χαρίλαος Ερμείδης, Πρόεδρος των θυμάτων Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος και Μέλος του Εθνικού Συμβουλίου Γερμανικών Οφειλών «το μόνο που περιμένουμε, μετά την απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, περιμένουμε κίνηση της ελληνικής κυβέρνησης. Το Διεθνές Δικαστήριο διέταξε, σε ό,τι αφορά τις αποζημιώσεις στους πληγέντες, να τα βρουν τα δύο κράτη. Είναι θέμα πολιτικής βούλησης.

Εμείς επιμένουμε να λέμε ότι το θέμα είναι και πολιτικό και νομικό. Η στάση της ελληνικής κυβέρνησης όμως δεν είναι ελληνοπρεπής».

newpost.gr