«Η Μακεδονία ανήκει σε αυτόν που θα την πάρει».

«Η Μακεδονία ανήκει σε αυτόν που θα την πάρει». 

Το είπε ο Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος την παραμονή του Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου το 1912. Μερικοί θα μιλήσουν για έκφραση ιμπεριαλιστικού κυνισμού... 

Στην πραγματικότητα όμως η δήλωση θύμιζε μάλλον την αποφασιστικότητα ενός μνηστήρα απέναντι σε μια περιζήτητη νύφη με μπερδεμένα αισθήματα. 

Ο ιδιοφυής πολιτικός ηγέτης αντιλαμβανόταν ότι η Μακεδονία ήταν ένας εθνικά αδιαμόρφωτος χώρος, κατοικημένος από μια πανσπερμία προνεωτερικών πληθυσμών, που κατά το πλείστο είχαν ανύπαρκτη ή, το πολύ, ρευστή εθνική ταυτότητα. 

Για την ιστορικά αναπότρεπτη μετάβασή του στην εποχή των εθνικών κρατών υπήρχε οξύτατος ανταγωνισμός μεταξύ των γειτόνων και τελικά, χάρη στη διορατικότητα και τη διπλωματική ευελιξία του Ελ. Βενιζέλου μα και το ακμαίο ηθικό και μέγα φρόνημα του ελληνικού στρατού, πιο κερδισμένοι βγήκαμε εμείς. 

Πολύ σύντομα, με τις ανταλλαγές πληθυσμών του 1919 (Συνθήκη του Νεϊγύ) και του 1923 (Συνθήκη της Λοζάνης) το κομμάτι της Μακεδονίας (το 53% περίπου της συνολικής Αρχαίας Μακεδονίας) που είχε περιέλθει στην Ελλάδα έγινε και ουσιαστικά ελληνικό, δηλαδή εθνικά ομοιογενές...