... Της Αναστασίας Νικολοπούλου
Απόφοιτης Νομικής Σχολής
Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημιου Αθηνών
Ασκούμενης Δικηγόρου
Ήταν 15 Σεπτεμβρίου 2008 όταν η είδηση της κατάρρευσης του αμερικανικού τραπεζικού κολοσσού της Lehman Brothers έκανε το γύρο του κόσμου. Το ύψος του χαρτοφυλακίου που διαχειριζόταν έως τότε ήταν τόσο υψηλό που η κοινή γνώμη έσπευσε να χαρακτηρίσει το εν γεγονός ως κατάρρευση της οικονομίας της Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Τυπικά, η παραπάνω ημερομηνία χρησιμοποιείται ως η έναρξη της παγκόσμιας οικονομικής (και όχι μόνο) κρίσης της περιόδου 2008-2009.
Μόνο τότε κατέστη σαφές πως το μοντέλο πάνω στο οποίο είχε δομηθεί η αμερικανική οικονομία είχε περιέλθει σε ένα αδιέξοδο. Τα πολυσύνθετα οικονομικά προϊόντα που προσφέρονταν μέχρι τότε από τα πιστωτικά ιδρύματα δεν παρουσίαζαν καμία απολύτως ασφάλεια αφού βασίζονταν σε ενυπόθηκα δάνεια. Ο άκρατος φιλελευθερισμός, με την απεριόριστη απελευθέρωση του εμπορίου, η ανάληψη υψηλών ρίσκων σε συνδυασμό με τα μεγάλα τζογαρίσματα εξαιτίας των μικρών ή και ανεπαίσθητων διακυμάνσεων τη αγοράς συνέβαλαν προς την απορρύθμιση της οικονομίας. Όπως συμβαίνει σε κάθε πόλεμο, έτσι και στις χρηματοοικονομικές κρίσεις, τα θύματα είναι οι αδύναμοι, οι νεόπλουτοι και κυρίως εκείνοι οι οποίοι στο μεσοδιάστημα των κρίσεων αγνοούν τα μέτρα που λαμβάνονται για την παλινόρθωση της οικονομίας και αντ΄ αυτού προσπαθούν να αντλήσουν ό, τι μπορούν αδιαφορώντας για όλα τα υπόλοιπα.
Ποια είναι όμως η σημερινή πραγματικότητα; Μπορεί τυπικά η αμερικανική οικονομική κρίση να έχει ξεπεραστεί εδώ και αρκετά χρόνια, ωστόσο, αυτή ήταν που δημιούργησε ένα «κύμα» γιγαντιαίων αλλαγών (όχι αποκλειστικά οικονομικές) στις οποίες οι περισσότερες χώρες προσπαθούν να προσαρμοστούν και να διαχειριστούν. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα δε μπορεί να είναι άλλο παρά η κρίση χρέους εντός της ευρωζώνης αλλά και το Brexit, η φαλκίδευση της κεντροαριστεράς με την παράλληλη άνοδο των εκλογικών ποσοστών της ακροδεξιάς μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η ανάδυση του λαϊκισμού. Είναι κοινός τόπος πια πως απότοκος της γενικευμένης οικονομικής κρίσης αποτελεί η αμφισβήτηση της Δημοκρατίας αλλά και των ανοικτών οριζόντων σε παγκόσμια κλίμακα (όπως στην ανταλλαγή προϊόντων και τη διακίνηση προσώπων). Οι πολιτικές δυνάμεις που ήταν υπεύθυνες για ό,τι είχε συμβεί ήταν αυτές που πρώτες όχι μόνο αμφισβητήθηκαν αλλά και εν τέλει ηττήθηκαν.
Το φλέγον ερώτημα είναι το κατά πόσο σήμερα, μετρώντας ήδη δέκα χρόνια από την κρίση του 2008, ζωντανεύει εκ νέου ο κίνδυνος να ξεσπάσει μια παρόμοια ή ακόμα και μια περισσότερο καταστροφική οικονομική κρίση σε παγκόσμιο επίπεδο. Θεωρητικά, τέτοιον κίνδυνο δε διατρέχουμε από την στιγμή που τράπεζες και πιστωτικά ιδρύματα συμπεριφέρονται με τον ίδιο αλαζονικό τρόπο όπως και τότε. Ωστόσο, ανησυχία προκαλούν οι δηλώσεις τόσο της νυν αλλά και του τέως Επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου πως «ελάχιστα πράγματα έχουν γίνει για να αποτραπεί η κρίση του μέλλοντός μας». Πέρα όμως από τεχνοκράτες, και ακαδημαϊκοί κρούουν τον «κώδωνα» του κινδύνου σχετικά μια ενδεχόμενη γενικευμένη κρίση. Πιο συγκεκριμένα, ο Ανταμ Τουζ, καθηγητής οικονομικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια επισημαίνει πως μια περίοδος πιο περίπλοκη από τον Ψυχρό Πόλεμο είναι προ των πυλών εστιάζοντας στις περίπλοκές οικονομικές συναλλαγές που έχουν αναπτύξει οι δύο μεγαλύτεροι οικονομικοί ανταγωνιστές του κόσμου, οι ΗΠΑ και η Κίνα.
Το μόνο σίγουρο είναι πως στις 15 Σεπτεμβρίου 2008 «άνοιξε» το κουτί της Πανδώρας φέρνοντας μια σειρά από δεινά που μπορεί να ξεπεράστηκαν εγκαίρως από τις αμερικανικές τράπεζες, δεινά, ωστόσο, που ταλανίζουν ακόμα και σήμερα εκτεθειμένες οικονομικά χώρες.
Βιβλιογραφία
Το ΒΗΜΑ
In.gr
tovima.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου