Η Δόμνα Μιχαηλίδου μιλά για το νέο θεσμό της αναδοχής

Στις 25 Μαΐου παρουσιάστηκε στο Αίθριο του Μεγάρου Μουσικής από την υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, κ. Δόμνα Μιχαηλίδου, η μεταρρύθμιση της κυβέρνησης που χαίρει αναμφίβολα της πλέον ευρείας αποδοχής: Ο νέος θεσμός της αναδοχής, μέσω του οποίου η κυβέρνηση φιλοδοξεί να επιτύχει την πλήρη αποϊδρυματοποίηση των παιδιών που μεγαλώνουν στις δομές παιδικής προστασίας της χώρας μας.

Η κ. Μιχαηλίδου απάντησε στις ερωτήσεις του in.gr για τις κινήσεις που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί και για τα όσα μένει να γίνουν για να υλοποιηθεί το σύνθημα της καμπάνιας του νέου θεσμού της αναδοχής, «Ένα σπίτι για κάθε παιδί».

Μεταξύ άλλων, διευκρίνισε ποιες ήταν οι τροποποιήσεις που πραγματοποιήθηκαν στον νόμο που είχε ψηφιστεί από το 2018, αναγνωρίζοντας πως οι αλλαγές που είχαν οριστεί τότε κινούνταν προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά υποστηρίζοντας παράλληλα πως χαρακτηριζόταν από κακοτεχνίες και δυσκολίες που καθιστούσαν αδύνατη την εφαρμογή τους.

Επιπλέον, η υφυπουργός εξήγησε τα κριτήρια βάσει των οποίων γίνεται το «ταίριασμα» των υποψήφιων γονέων με τα παιδιά που είναι καταχωρημένα στο πλήρως ψηφιοποιημένο σύστημα και τον τρόπο με τον οποίο έχουν επιταχυνθεί οι διαδικασίες αναδοχής και τεκνοθεσίας στη διάρκεια του 2020, οδηγώντας 700 παιδιά στην έξοδο από τα ιδρύματα σε διάστημα οκτώ μηνών.

Παιδιά που έχουν βρει τις δικές τους ανάδοχες οικογένειες παρακολουθούν την παρουσίαση του νέου θεσμμού της αναδοχής, στο Αίθριο του Μεγάρου Μουσικής

Προσδιόρισε τις αιτίες που έκαναν αρχικά τις δομές προστασίας να χαρακτηρίζουν την πλειοψηφία των παιδιών ως ακατάλληλα για αναδοχή, τις κινήσεις που έγιναν για την αλλαγή αυτής της εικόνας και τα βήματα που μένουν για την πλήρη αντιστροφή της. Αυτή τη στιγμή, στην ηλεκτρονική πλατφόρμα αναδοχής έχει ενταχθεί περίπου το 45% των παιδιών, ενώ στόχος είναι το ποσοστό να αγγίξει το 70%. Από το υπολειπόμενο 30%, ορισμένα παιδιά έχουν φτάσει πλέον κοντά στην ενηλικίωση, με αποτέλεσμα να αναζητούνται άλλες λύσεις, όπως η παραμονή τους σε δομές ημιαυτόνομης διαβίωσης, καθώς συχνά και τα ίδια δεν επιθυμούν πλέον τη σύνδεσή τους με κάποια ανάδοχη οικογένεια, ενώ ένα άλλο τμήμα του αποτελείται από παιδιά με βαριές αναπηρίες που χρήζουν εξειδικευμένης φροντίδας.

Ως προς το ενδεχόμενο επέκτασης του σημερινού δικαιώματος αναδοχής από ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα, που ισχύει από το 2018, προκειμένου αυτό να καλύπτει πλέον και την τεκνοθεσία, λύνοντας και το πρόβλημα της απουσίας ορατότητας έναντι της κοινωνίας αλλά και της νομοθεσίας, των ΛΟΑΤΚΙ+ οικογενειών που ήδη μεγαλώνουν παιδιά στη χώρα μας, η κ. Μιχαηλίδου επισήμανε στο in.gr ότι προτεραιότητα είναι το συμφέρον των παιδιών, ενώ εξέφρασε την πεποίθηση πως η χώρα μας, ακολουθώντας τις ευρωπαϊκές πολιτικές και πρωτοβουλίες, είναι πιθανό να προχωρήσει προς αυτή την κατεύθυνση.

Όσον αφορά στα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα που ζουν στη χώρα μας, μερίδα των οποίων αναμένει τη μετεγκατάσταση σε άλλες χώρες της Ευρώπης για την επανένωση με τις φυσικές τους οικογένειες, και τα οποία δεν έχουν ενταχθεί στην ηλεκτρονική πλατφόρμα αναδοχής και τεκνοθεσίας, η κ. Μιχαηλίδου αναφέρει στο in.gr ότι το υπουργείο προς το παρόν βρίσκεται στο στάδιο της επεξεργασίας προτάσεων και της αναζήτησης ενδεδειγμένων τρόπων για την ομαλή ενσωμάτωσή τους στο Εθνικό Σύστημα Αναδοχής.

Τέλος, η κ. Μιχαηλίδου μίλησε στο in.gr για το όραμα του υπουργείου να έχει καταφέρει εντός των επόμενων δύο ετών την πλήρη αποϊδρυματοποίηση των παιδιών που μεγαλώνουν αυτή τη στιγμή σε δομές, μέσα από την ενίσχυση της αναδοχής, την εισαγωγή του θεσμού της επαγγελματικής αναδοχής, την μετάβαση των μεγαλύτερων παιδιών σε διαμερίσματα ημι-αυτόνομης διαβίωσης και την αξιοποίηση κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης για αυτό το σκοπό.

Αναλυτικά ολόκληρη η συνέντευξη:

Ο νέος θεσμός της αναδοχής έχει ήδη επιταχύνει σημαντικά τις διαδικασίες, περιορίζοντας τον απαιτούμενο χρόνο για τη σύνδεση των υποψήφιων γονέων με τα ανάδοχα τέκνα τους στους 8 μήνες. Ποια ήταν η μέση αναμονή πριν την εισαγωγή του; Ποιες ήταν οι κυριότερες τροποποιήσεις που εισάγατε;

Μέσα σ’ ένα χρόνο μεταμορφώσαμε και αναστρέψαμε ένα αδιαφανές σύστημα αναμονής 3 -4 ετών σε ένα αποτελεσματικό και διαφανές σύστημα που επιτάχυνε τις διαδικασίες σε 8 μήνες. Το 2018, είχε ψηφιστεί νέος νόμος για τις υιοθεσίες και τις αναδοχές με αλλαγές προς τη σωστή κατεύθυνση, ωστόσο είχε τόσες δυσκολίες και κακοτεχνίες που η ίδια κυβέρνηση που τον ψήφισε δεν κατάφερε να τον εφαρμόσει ενάμιση χρόνο μετά!

Πριν τον Ιούλιο του 2020, οπότε και ξεκινήσαμε τη λειτουργία του Ενιαίου Εθνικού Συστήματος Αναδοχών/Υιοθεσιών ένας υποψήφιος γονέας μπορεί να περίμενε και πάνω από 4 έτη. Μέσα σε 8 μήνες καταφέραμε να βγάλουμε 700 παιδιά από τα ιδρύματα και να βρούμε γι’ αυτά την κατάλληλη οικογένεια. Αφού, λοιπόν, κάναμε τις διαδικασίες απολύτως διαφανείς και πιο γρήγορες, μέσω ενός λειτουργικού και ασφαλούς συστήματος υιοθεσίας και αναδοχής,ενισχύσαμε το νέο θεσμό της αναδοχής με τρία ειδικά και κρίσιμα μέτρα.

Την χορήγησηστους ανάδοχους γονείς οικονομικής στήριξης -αυτόματα και ψηφιακά- μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας anynet.gr. Η πλατφόρμα άνοιξε ήδη τον προηγούμενο μήνα και η πρώτη χορήγηση του μηνιαίου επιδόματος θα γίνει την τελευταία εργάσιμη ημέρα του Ιουνίου. Το επίδομα ξεκινά από 325 ευρώ για τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης και μπορεί να ξεπεράσει και τα 2.000 ευρώ για παιδιά με αναπηρία. Το επίδομα φυσικά θα δοθεί και στους περίπου 500 σημερινούς αναδόχους οι οποίοι χρόνια περίμεναν μια οριζόντια ενίσχυση από το κράτος.

Ανάδοχος γονέας μπορεί να γίνει κάθε πολίτης ως μονογονέας, κάθε έγγαμο ζευγάρι και κάθε ζευγάρι που έχει σύμφωνο συμβίωσης χωρίς να λαμβάνονται υπ’ όψιντο φύλο, η θρησκεία και ο σεξουαλικός προσανατολισμός. Στο νομοσχέδιο που καταθέτουμεδιευρύνουμε τα ηλικιακά όρια για όσους επιθυμούν να γίνουν ανάδοχοι. Από 30 έως 60 ετών που είναι σήμερα, η αναδοχή ανοίγει σε συμπολίτες μας νεότερους και γηραιότερους. Εξετάζοντας προσεκτικά την εισήγηση του Συνηγόρου του Πολίτη οι ανάδοχοι θα μπορούν πλέον να είναι από 25 έως και 75 ετών.

Δημιουργήσαμε την πρώτη ψηφιακή πλατφόρμα του Κράτους για το παιδί – το paidi.gov.gr. Σε αυτήν συγκεντρώνουμε όλες τις πληροφορίες που αφορούν στο παιδί. Σε αυτή δίνονται, και θα εμπλουτίζονται συνεχώς, απαντήσεις για τις παροχές του Κράτους, τις οικονομικές ενισχύσεις, τις υπηρεσίες, τις συγκεκριμένες δράσεις, τις δομές, φιλοξενούνται διαβουλεύσεις και βέβαια παρέχεται ενημέρωση και για την αναδοχή.

Ποια στιγμή σάς έχει μείνει περισσότερο χαραγμένη από τις επισκέψεις σας σε δομές παιδικής προστασίας;

Πολλές. Πάρα πολλές στιγμές. Όπως του μικρού Π., που μου έδειχνε σε ζωγραφιά το αεροπλάνο με όνομα Θεσσαλονίκη με τη νέα του μαμά, μπαμπά και αδέλφια και απεικόνιζε την χαρά του με τα νέα ότι βρέθηκε για αυτόν η κατάλληλη οικογένεια. Σε κάθε μου επίσκεψη συναντώ παιδιά τα οποία ζουν με την ελπίδανα αποκτήσουν μία οικογένεια. Το δείχνουν στα βλέμματά τους όταν σε πρωτοσυναντούν και πολλές φορές το λένε τρυφερά όταν σε αποχαιρετούν. Κάθε νέα γνωριμία μου με ένα παιδί που φιλοξενείται σε μια δομή είναι και μια νέα αγωνία μου να βγει από αυτήν. Μια αγωνία να πολλαπλασιάσουμε τους αναδόχους ώστε τα παιδιά που δεν μπορούν να υιοθετηθούν να μην σπαταλούν την παιδικότητά τους σε μια κλειστή δομή αλλά σε μια οικογενειακή αγκαλιά. Και υπενθυμίζω: το 90% των παιδιών που φιλοξενούνται σε δομές έχουν βιολογική οικογένεια και δεν μπορούν να υιοθετηθούν παρά να πάνε σε αναδοχή.

Ποια είναι τα κριτήρια του «ταιριάσματος» των υποψήφιων γονιών με τα ανάδοχα τέκνα;

Πλέον η διαδικασία είναι εξαιρετικά απλή. Ο υποψήφιος γονιός μπαίνει στην ψηφιακή πλατφόρμα www.anynet.gr, κάνει την αίτησή του, διασταυρώνει τα στοιχεία του με το Taxisnet και επισυνάπτει τα απαραίτητα πιστοποιητικά. Στη συνέχεια προχωρά η κοινωνική έρευνα από έναν κοινωνικό λειτουργό, η οποία διαρκεί έως 3 μήνες για την αναδοχή και ακολουθούν τα δίμηνα εκπαιδευτικά μαθήματα. Εφόσον ο υποψήφιος έχει ολοκληρώσει τη διαδικασία με επιτυχία, το αίτημά του προχωρά και το πολύ σε 8 μήνεςγίνεται στο ηλεκτρονικό συνταίριασμα. Ο έξυπνος αλγόριθμος που έχουν εγκαταστήσει οι τεχνικοί μας, ταιριάζει μία φορά το 24ωρο το κάθε παιδί με τον κατάλληλο υποψήφιο. Τόσο ο υποψήφιος γονιός όσο και ο κοινωνικός λειτουργός του παιδιού έχουν ορίσει δεδομένα που λαμβάνονται υπόψη.

Για παράδειγμα η ηλικία του παιδιού, το φύλο, η εθνικότητααλλά και από την πλευρά του παιδιού η ύπαρξη ή όχι άλλων αδερφών του, ο τόπος διαμονής των υποψηφίων γονιών κι άλλες επιθυμίες που ενδεχομένως έχουν. Είναι σαφές ότι όσο πιο «ανοιχτές» είναι οι επιθυμίες ενός υποψήφιου γονέα, τόσο συντομότερα θα έχει την τύχη να συνταιριαστεί με ένα παιδί. Το συνταίριασμα θα γίνει σε συντομότερο διάστημα ακριβώς επειδή έχουμε περισσότερα παιδιά προς αναδοχή (π.χ 641 σήμερα βρίσκονται στη δεξαμενή της Αναδοχής ενώ μόλις 73 είναι προς Υιοθεσία).

Όσον αφορά τις αιτήσεις των γονέων και τα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη για τη σύνδεση πλέον υπάρχει διαφάνεια, επειδή η σύνδεση και η κατάλληλη οικογένεια για το κάθε παιδί δεν κρίνεται από κανένα φορέα παιδικής προστασίας αυθαίρετα. Πλέον ο νόμος ορίζει τις διαφανείς και γρήγορες διαδικασίες με τις οποίες όσοι το επιθυμούν- είτε ως μονογονείς, είτε ως έγγαμο ζευγάρι, είτε ως ζευγάρι σε σύμφωνο συμβίωσης και ανεξάρτητα από ηλικία, οικονομικό υπόβαθρο, θρησκευτικές πεποιθήσεις ή σεξουαλικό προσανατολισμό.

Συναντάμε συχνά αναφορές ότι ένας από τους παράγοντες που καθυστερούν τις υιοθεσίες και τις αναδοχές, είναι και το γεγονός ότι πολλοί υποψήφιοι γονείς αναζητούν το «τέλειο» παιδί: Όμορφο, έξυπνο, υγιές και απολύτως αρτιμελές. Γίνεται κάποια προσπάθεια στο πλαίσιο της εκπαίδευσης που περνούν οι υποψήφιοι, ώστε να απομακρυνθούν από τέτοιου είδους αγκυλώσεις;

Κατανοούμε και σεβόμαστε την ανάγκη του κάθε υποψήφιου γονιού να έχει προτιμήσεις και προσδοκίες. Από την άλλη, η δική μας ευθύνη είναι πρωτίστως προς τα παιδιά. Ως Πολιτεία έχουμε καθήκον να διασφαλίσουμε ότι τα παιδιά δεν θα μεγαλώνουν σε ιδρύματα.

Τα παιδιά αυτά έχουν σήμερα τα εξής χαρακτηριστικά: από τα 1564 παιδιά μόνον τα 73 είναι για υιοθεσία και από αυτά τα 70 είναι άνω της ηλικίας των 6 ετών! Η συντριπτική τους πλειοψηφία, λοιπόν, είναι κατάλληλα μόνο για αναδοχή, και αυτό λόγω της ύπαρξης αλλά και επαφής τους με τη βιολογική οικογένεια και των νομικών εκκρεμοτήτων που απορρέουν. Αυτή είναι η πραγματική εικόνα των παιδιών στις δομές. Και είναι σημαντικό να δίνεται με ειλικρίνεια και πληρότητα από τους επαγγελματίες που υποστηρίζουν τους υποψηφίους, βεβαίως στο πλαίσιο της εκπαίδευσης αλλά και ήδη από το στάδιο της κοινωνικής έρευνας, όταν δηλαδή διαμορφώνεται το ερωτηματολόγιο των υποψηφίων.

Έχετε αναφερθεί στην άρνηση ορισμένων ιδρυμάτων να χαρακτηρίσουν τα παιδιά που φιλοξενούν ως «κατάλληλα για αναδοχή», άλλοτε επειδή ανησυχούν ειλικρινά για το μέλλον τους και άλλοτε προκειμένου να μην περιοριστεί η χρηματοδότησή τους. Πόσο συχνό ήταν αυτό το φαινόμενο; Ποια επιχειρήματα προβάλλονταν συνήθως και πώς τα κάμψατε;

Για κάθε παιδί που τοποθετείται σε ίδρυμα υπάρχει η υποχρέωση να εκπονείται σχέδιο για την αποκατάσταση του. Οι τρεις κατηγορίες σχεδίων που οδηγούν στην έξοδο του παιδιού από το ίδρυμα είναι:πρώτον, η επιστροφή στη φυσική οικογένεια, δεύτερον η υιοθεσία και τρίτον η αναδοχή. Αντίθετα, υπάρχει και η επιλογή της παραμονής στο ίδρυμα που για εμάς πρέπει να επιλέγεται από το ίδρυμα μόνο κατ’ εξαίρεση και να αφορά, για παράδειγμα, περιπτώσεις πολύ μεγαλύτερων παιδιών ή παιδιών με σοβαρά προβλήματα υγείας που χρήζουν συγκεκριμένης ιατρικής παρακολούθησης.

Εδώ θα ήθελα να σας δώσω την εικόνα του πως ακριβώς πορευτήκαμε. Και τι εννοώ; Αρχικά οι δομές είχαν άρνηση να καταγράψουν τα παιδιά. Έπειτα, δεν είχαν συντάξει για το κάθε παιδί Ατομικό Σχέδιο Οικογενειακής Αποκατάστασης. Τελικά, μετά από έρευνα όλων των περιπτώσεων στις δομές της χώρας, διαπιστώσαμε ότι αρχικά επτά στα δέκα παιδιά είχαν καταχωρηθεί από τα ιδρύματα είτε ως κατάλληλα μόνο να μείνουν στο ίδρυμα, είτε ότι έπρεπε να επιστρέψουν στη βιολογική τους οικογένεια, χωρίς να θέτουν κάποιο συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα για την επιστροφή. Το αποτέλεσμα ήταν ότι τα παιδιά δεν έβγαιναν από τα ιδρύματα.

Σε κάθε στάδιο υπήρχε αντίσταση, αλλά και δική μας επιμονή. Στείλαμε αναλυτικές οδηγίες με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, πήραμε πολλά τηλέφωνα, εξηγήσαμε αναλυτικά αλλά και ασκήσαμε πίεση και μέσα σε λίγους μήνες η εικόνα βελτιώθηκε σημαντικά: από το 30% σήμερα το 50% των παιδιών σήμερα προορίζονται για υιοθεσία ή αναδοχή. Στόχος μας είναι το ποσοστό αυτό όχι απλά να αυξηθεί κι άλλο και να πετύχουμε αντιστροφή της αρχικής εικόνας, αλλά να βρεθεί μια οικογένεια για κάθε παιδί.

Αν και έχετε ήδη πετύχει την αύξηση του ποσοστού των παιδιών που προορίζονται για αναδοχή και υιοθεσία σε σημαντικά ποσοστά, εκπεφρασμένος στόχος σας είναι η περαιτέρω αύξησή τους από το σημερινό περίπου 45% στο 70%. Τι σας κάνει να εκτιμάτε ότι αυτό το ποσοστό είναι επιτεύξιμο και τι καθυστερεί την είσοδο και των υπόλοιπων παιδιών στο σύστημα;

Έχουμε πράγματι θέσει ως στόχο την αντιστροφή της εικόνας που σας ανέφερα πιο πάνω. Δύο είναι οι κρίσιμοι παράγοντες, κατά την άποψη μου. Ο πρώτος είναι η προτυποποίηση της διαδικασίας με την οποία οι δομές συντάσσουν το σχέδιο αποκατάστασης για το κάθε παιδί, δηλαδή η δημιουργία συγκεκριμένων εντύπων που θα εφαρμόζονται με τα ίδια κριτήρια και κοινή μεθοδολογία για όλες τις δομές της χώρας ώστε να μην υπάρχει χώρος κάποιο ίδρυμα να διατείνεται άνευ λόγου ότι το παιδί αυτό δεν μπορεί να προχωρήσει σε υιοθεσία ή αναδοχή. Το έχουμε ήδη ξεκινήσει και, σε συνεργασία με τη UNICEF, δημιουργούμε ειδικά πρωτόκολλα.

Ο δεύτερος παράγοντας είναι η βελτίωση της εποπτείας των δομών. Ο νόμος αναθέτει το καθήκον αυτό στον κοινωνικό σύμβουλο, σε επίπεδο Περιφέρειας. Ωστόσο, το τι ακριβώς ελέγχει ο κοινωνικός σύμβουλος δεν είναι σαφές στο ρυθμιστικό πλαίσιο όπως έχει σήμερα. Για το λόγο αυτό, προχωρούμε σε νομοθετική παρέμβαση έτσι ώστε οι κοινωνικοί σύμβουλοι με τη διαδικασία εποπτείας και ελέγχου από το ρόλο τους να μπορούν να ελέγχουν καταρχάς αν η δομή έχει καταχωρήσει στο Σύστημα όλους τους ανηλίκους που φιλοξενεί.

Και για να φέρω ένα παράδειγμα, που είναι στα όρια του ανεκδότου, έχει παρατηρηθεί στο παρελθόν φορέας παιδικής προστασίας να έχει δηλώσει στον ΕΟΔΥ περισσότερα παιδιά ως κρούσματα κορωνοϊού απ’ όσα είχε δηλώσει στο σύστημα ως εγγεγραμένα!

Μια ακόμα σημαντική αρμοδιότητα που έχουν οι κοινωνικοί σύμβουλοι είναι και ο έλεγχος του Ατομικού Σχεδίου Οικογενειακής Αποκατάστασης για κάθε παιδί. Τι σημαίνει αυτό; Ότι εποπτεύουν και ελέγχουν ποιο είναι το πλάνο αποκατάστασης για κάθε παιδί (αναδοχή, υιοθεσία, επιστροφή στη βιολογική οικογένεια), ποιο είναι δηλαδή το σχέδιο που οδηγεί το παιδί στην απoϊδρυματοποίηση. Στο Ατομικό Σχέδιο Οικογενειακής Αποκατάστασης υπάρχουν και όλα εκείνα τα στοιχεία που αφορούν στο παιδί, όπως τη ληξιαρχική πράξη γέννησης, τα στοιχεία για τους βιολογικούς του γονείς και όλα τα προσωπικά του δεδομένα. Αυτά είναι απόρρητα στοιχεία που μπορεί να μάθει μόνο το παιδί, όταν ενηλικιωθεί και αφού το ζητήσει.

Εκτός των παιδιών που ζουν στα ιδρύματα της χώρας μας, σύμφωνα με τις τελευταίες (από 15/05) εκτιμήσεις του ΕΚΚΑ, εντός της ελληνικής επικράτειας μεγαλώνουν και 3.432 ασυνόδευτα προσφυγόπουλα, το 8,9% εκ των οποίων (δηλαδή περίπου 305 παιδιά) είναι κάτω των 14 ετών, ενώ 598 ζουν σε άτυπες ή επισφαλείς συνθήκες στέγασης και 306 σε ΚΥΤ και Ανοιχτά Κέντρα Φιλοξενίας. Ποιες κινήσεις γίνονται, πρώτα από όλα για την ακριβέστερη καταγραφή τους, την εξασφάλιση ασφαλούς στέγης και εν συνεχεία για τη σύνδεσή τους με ανάδοχους γονείς;

Για το ποιες κινήσεις γίνονται για την ακριβέστερη καταγραφή των ασυνόδευτων ανηλίκων και την εξασφάλιση στέγης τους αρμόδιο να απαντήσει είναι το Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου. Στο Υπουργείο μας αφορά το κομμάτι ένταξης των Ασυνόδευτων Ανήλικωνστο εθνικό σύστημα αναδοχής. Ως προς αυτό λοιπόν, όπως το πλαίσιο του Ενιαίου Εθνικού Συστήματος Αναδοχής βελτιώνεται συνεχώς έτσι κι η ενσωμάτωση των Ασυνόδευτων Ανήλικων στο σύστημα αποτελεί προτεραιότητα του Υπουργείου. Στην παρούσα φάση επεξεργαζόμαστε προτάσεις και συντονίζουμε προγράμματα που υλοποιούν διεθνείς και εθνικοί φορείς για την υποστήριξη της αναδοχής των ασυνόδευτων ανηλίκων. Για το σκοπό αυτό μαζί με το ΕΚΚΑ συστήσαμε μια ομάδα εργασίας για να προκρίνουμε τους ενδεδειγμένους τρόπους ώστε να εξασφαλίσουμε την ομαλή ενσωμάτωση των Ασυνόδευτων Ανήλικων, στο Εθνικό Σύστημα Αναδοχής. 

Υιοθεσία και ΛΟΑΤΚΙ+

Από το 2018 τα ομόφυλα ζευγάρια έχουν δικαίωμα να γίνουν ανάδοχοι, όχι όμως και θετοί γονείς. Ταυτόχρονα, το δικαίωμα στην υιοθεσία, εκτός από το ότι αποτελεί πάγιο αίτημα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, θα μπορούσε να λύσει και υφιστάμενα προβλήματα, δεδομένου ότι ήδη υπάρχουν παιδιά που μεγαλώνουν σε ΛΟΑΤΚΙ+ οικογένειες στην Ελλάδα, με τον ένα μόνο γονιό να αναγνωρίζεται νομικά και με τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται – για παράδειγμα, ως προς το δικαίωμα του παιδιού σε οικονομική υποστήριξη και επικοινωνία με τον μη αναγνωρισμένο γονιό σε περίπτωση λύσης της σχέσης, αλλά και σε ό,τι αφορά την κηδεμονία του, σε περίπτωση που για τον οποιονδήποτε λόγο ο αναγνωρισμένος γονιός δεν μπορεί πια να ασκήσει γονική μέριμνα. Υπάρχει σχέδιο διεύρυνσης του δικαιώματος της υιοθεσίας στο άμεσο μέλλον, προκειμένου να καλυφθούν και τέτοιες ανάγκες;

Το ενδιαφέρον, το έργο και οι δράσεις μας στρέφονται πάντα προς το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού. Αυτή είναι η προτεραιότητα μας. Ανεξάρτητα, λοιπόν, από το εάν ένα παιδί υιοθετείται ή τοποθετείται σε ανάδοχη οικογένεια, είναι πάγια πεποίθησή μας ότι θα μεγαλώσει καλύτερα απ’ ότι σ’ ένα ίδρυμα. Όπως έχω δηλώσει επανειλημμένα, δεν θεωρώ ότι ο προσανατολισμός (θρησκευτικός/ σεξουαλικός) είναι δείκτης καταλληλότητας για τη γονεϊκότητα. Τον ρόλο αυτό έχει η κοινωνική έρευνα που συντάσσεται από έμπειρους και καταρτισμένους κοινωνικούς λειτουργούς. Αυτή τη στιγμή στην αναδοχή έχουν δικαίωμα όλα τα ζευγάρια ανεξαρτήτως αν βρίσκονται σε γάμο ή έχουν υπογράψει σύμφωνο συμβίωσης.

Αντίθετα, ο νόμος του 2018 εισάγει διάκριση μεταξύ των ζευγαριών που βρίσκονται σε γάμο και των ζευγαριών που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης. Το ζήτημα της υιοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια, ωστόσο, εντάσσεται και σε μια ευρύτερη συζήτηση για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. Όπως γνωρίζετε, η Ελλάδα, απόλυτα ευθυγραμμισμένη, με τις ευρωπαϊκές πολιτικές και πρωτοβουλίες, πριν από λίγο καιρό προχώρησε, με απόφαση του Πρωθυπουργού, στη δημιουργία Επιτροπής που συντάσσει την Εθνική Στρατηγική για την Ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων. Δε θα με εξέπληττε, λοιπόν, η Ελλάδα, ως σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα να κινηθεί στο δρόμο των άλλων προοδευτικών χωρών.

Ποια ελπίζετε να είναι η εικόνα των αναδοχών και των υιοθεσιών στην Ελλάδα 10 χρόνια μετά την εισαγωγή του νέου θεσμού;

Τα δέκα χρόνια είναι πολλά! Θέλουμε πολύ πιο γρήγορα, σε ορίζοντα δύο χρόνων, κανένα παιδί να μη μεγαλώνει σε ίδρυμα. Ακούγεται ουτοπικό αλλά δεν είναι. Δεν είναι, ακριβώς γιατί έχουμε ήδη θέσει τις βάσεις για να πετύχει:

-Με την ενίσχυση της αναδοχής, μέσα από έγκυρη ενημέρωση, εξειδικευμένη εκπαίδευση των κοινωνικών λειτουργών, χορήγηση οικονομικής ενίσχυσης και διεύρυνση των ηλικιακών ορίων.

-Μέσα από την εισαγωγή του θεσμού της επαγγελματικής αναδοχής για την αποκατάσταση των παιδιών σε δομές με αυξημένο ποσοστό αναπηρίας.

-Μέσα από τη μετάβαση των μεγαλύτερων παιδιών (15 και άνω) που δεν μπορούν να ενταχθούν εύκολα σε νέα οικογένεια σε διαμερίσματα ημι-αυτόνομης διαβίωσης που προβλέπουμε με τον νέο μας νόμο. Με υπηρεσίες υποστήριξης αλλά και ανάπτυξης επαγγελματικών δεξιοτήτων, δίνουμε έτσι λύση για την αποϊδρυματοποίησηκαι μεγαλύτερων σε ηλικία παιδιών.

Μάλιστα, φροντίσαμε οι δύο τελευταίες δράσεις να ενταχθούν για χρηματοδότηση στο Ταμείο Ανάκαμψης και κατόπιν στο ΕΣΠΑ 2021-2027.